سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 286

درس ششصد و شصت و دوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

مقتضای تحقیق در جریان اصاله العموم

بعد از آنکه خصوصیات و جهاتی که چه در رابطۀ با تحریر محل نزاع و چه در رابطۀ با مقدمه بحث بود روشن شد، حالا نوبت به اصل بحث می رسد. آیا اصاله العموم مطلقا جریان دارد؟ یا مشروط به فحص از مخصص و یأس از اطلاع بر آن است ؟

تحقیق در این مسأله تفصیلی است که مرحوم آخوند در کتاب کفایه به صورت اجمال بیان فرموده اند لکن نیاز دارد به اینکه یک مقدار توضیح داده بشود. و آن این است که عمومات به طور کلی در این رابطه یکسان نیستند. اینطور نیست که ما بتوانیم بگوییم: جریان اصاله العموم در همۀ عمومات به طور اطلاق وجود دارد و اینطور هم نیست که بگوییم: جریان اصاله العموم در همۀ عمومات مقیّد و مشروط است بلکه«العمومات علی قسمین»: یک قسم عموماتی هستند که اینها در مقام تقنین و در مقام جعل قانون و قانونگذاری به کار گرفته شده اند. چون همان طوری که در ضمن همین مباحث عام و خاص مطرح کردیم، شارع مقدس اسلام در رابطۀ با استعمال و کیفیت استعمال