سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 297

است و روی این جهت اینجا هم اگر فحص نکنیم حجتی نداریم و فحص ما حجت درست کن است، نه اینکه ما یک حجتی داریم و از مزاحم اقوایش داریم فحص می کنیم بلکه، فحص می کنیم تا ببینیم اگر«لا تکرم زیدا» وجود ندارد اصاله التطابق را پیاده کنیم و بعد از پیاده کردن اصاله التطابق، عنوان حجیّت به قامت این عام بپوشانیم. پس همان طوری که در باب اصول عملیّه اگر فحص نشود حجتی وجود ندارد، نه قبح عقاب بلا بیان، نه دلیل برائت، در باب عام و خاص هم اگر شما فحص از مخصص نکنید، حجت وجود ندارد برای اینکه حجیّت متقوّم به سه مرحله است و فحص شما در رابطۀ با مرحلۀ اخیره خواهد بود و تا زمانی که این مرحله، ثابت نشود حجیّتی برای«اکرم کلّ عالم» اصلا وجود ندارد.

لذا نتیجه می گیریم که فحص در ما نحن فیه با فحص در اصول عملیّه یکنواخت است و عنوان اینجا با عنوان آنجا برخلاف فرمایش مرحوم آخوند هیچ فرقی ندارد. البته مرحوم آخوند تا اینجا این بحث را تمام کرده اند. لکن بعضی از مسائل در این بحث وجود دارد که در فقه خیلی موردنیاز است، ما لازم است که آنها را شاید در یک جلسه تعرض بکنیم بعد این بحث را ان شاء الله خاتمه بدهیم.

پرسش:

1 - فرق بین فحص در باب عام و خاص و اصول عملیه را از نظر مرحوم آخوند ره بیان کنید.

2 - معنای فحص در اصاله الاشتغال و اصاله التخییر را توضیح دهید.

3 - معنای فحص در اصول عملیه از نظر مرحوم آخوند ره چیست ؟

4 - مراحل سه گانه اتصاف یک دلیل به حجیت را بیان کنید.

5 - عدم فرق بین فحص در باب عام و خاص و اصول عملیه را توضیح دهید.