سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 348

فردیه اش این است که مثلا با گاز تحقق پیدا کرده است، آن خصوصیت فردیه اش این است که با برق مثلا تحقق پیدا کرده است، این خصوصیات فردیه در«کل نار حاره» مطرح نیست. آنچه که در«کل نار» با توجه به موضوع له کلمۀ کل مطرح است این است که این کثرات، این وجودات متعدده بدون اینکه ناظر به خصوصیات فردیۀ اینها باشد. وقتی که انسان افراد یک طبیعتی را نگاه می کند، یک وقت با این دید نگاه می کند که اینها وجودات متکثرۀ طبیعت انسان هستند مثلا اما یک وقت هم با این دید نگاه می کند که این وجودات متکثره هرکدامشان متخصص به یک خصوصیات فردیه و عوارض مشخصه هستند.

در مسألۀ«کل نار حاره»، و همین طور در مسألۀ«اکرم کل عالم» فقط آن حیث کثرت مطرح است، و لذاست که ما گفتیم: فرق است بین اینکه اگر مثلا ما ده تا عالم داشته باشیم، یک وقت مولا می گوید:

«اکرم کل عالم»، یک وقت تک تک اینها را اسم می برد، می گوید: «اکرم زید العالم و عمروا العالم و بکرا العالم»، تک تک اینها را اسم می برد، اگر گفت: «اکرم زید العالم»، زید حکایت از خصوصیات زیدیه می کند، عمرو حکایت از خصوصیات عمرویه می کند. اما وقتی که اینها را در یک مجموعه ای به نام«اکرم کل عالم» قرار داد، آن خصوصیات فردیه کنار می رود، فقط کثرت و تعدد می ماند، و تمام نظر مولا متوجه همان کثرت و تعدد است، دیگر ما نمی توانیم«اکرم کل عالم» را معنا کنیم به«اکرم زید العالم و بکرا العالم.» این دو باهم فرق می کند. «اکرم کل عالم لا یکون ناظرا الی الخصوصیات، بل ناظر الی الکثره»، اما«اکرم زیدا و عمروا و بکرا» علاوۀ بر اینکه کثرت را دلالت دارد، ناظر به خصوصیات فردیه هم هست، بخاطر اینکه عنوان زید حکایت می کند از آن خصوصیات موجودۀ در زید، عنوان عمرو حکایت می کند از خصوصیات موجودۀ در عمرو.

پس در حقیقت در قضیۀ حقیقیه هم ولو اینکه تعبیر ما این است که استیعاب افراد طبیعت نار است، اما مقصود ما از افراد، خصوصیات فردیه نیست. کسی که می گوید: «کل نار حاره» برای نار هیچ خصوصیت زمانی، مکانی، که منشأش هیزم است یا گاز است یا امثال ذلک، درنظر نگرفته است، فقط آنچه که محط نظر اوست سعۀ دائرۀ این حکم و شمول دائرۀ این حکم است، و اینکه شما نمی توانید«لا بالفعل و لا فی المستقبل» یک ناری پیدا بکنید، که اتصاف«بانّها حاره» در آن وجود نداشته باشد. پس این نکته هم با اینکه قبلا ذکر کرده بودیم، باید مورد توجه واقع شود.

نقش لفظ کل در قضایای حقیقیه

آخرین نکته این است که اگر در ذهن کسی این اشکال آمد، که شما که قضیۀ حقیقیه را به عنوان