سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 43

درس ششصد و بیست و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

دلالت محلّی به لام بر عموم

یکی از الفاظ دالّ بر عموم که مورد اختلاف است، محلّی به لام است.

گاهی مفرد محلاّی به لام است که معمولا از آن تعبیر می شود به«مفرد معرّف به لام» و گاهی جمع محلاّی به لام است که از آن تعبیر می شود به«جمع محلّی به لام».

آیا اینها دلالت بر عموم می کنند یا نه ؟ سه قول در محلّی به لام وجود دارد: قولی که مشهور بین اصولیین است عبارت از این است که بین مفرد و جمع فرق وجود دارد. مفرد معرّف به لام دلالت بر عموم نمی کند، امّا جمع محلّی به لام دلالت بر عموم می کند. این تفصیل، مشهور بین اصولیّین است.

در مقابل، یکی قول مرحوم آخوند(قدّس سره) است که هردو را انکار کرده اند، می فرمایند: نه مفرد دلالت بر عموم دارد و نه جمع محلّی به لام. کما این که از بعضی از کلمات، درست نقطۀ مقابل این معنا استفاده می شود که هم مفرد دلالت بر عموم دارد و هم جمع. باید در هرکدام از اینها مستقلا بحث شود.