سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 430

پس روی این معنا، احتمال چهارم با اینکه مبنایش خیلی قوی است، اما از نظر اینکه مقام دلالت، هیچ گونه ارتباطی به لفظ ندارد و به عالم دلالت لفظی مربوط نیست بحث شده است که در رابطۀ با این حکمی که از طریق اولویت قطعیه ثابت شده است، آیا ما می توانیم به جنگ یک عامی برویم و به استناد این اولویت قطعیه، به عنوان مخصّص، عامی را تخصیص بزنیم یا نه ؟

بیان مرحوم نائینی ره در احتمال چهارم

اینجا مرحوم محقق نائینی(ره) یک بیانی دارند که من اجمالش را عرض می کنم: ایشان می فرمایند: در اینجا شما که می خواهید مفهوم موافق را به جنگ عام بفرستید، آیا منطوق کلام، خارج از دایره تخصیص است ؟ باید مسأله را اینطوری فرض کنید؟ یا اینکه منطوق هم مخصص است ؟ ایشان می فرماید که جایی را باید فرض کنید که خود منطوق، عنوان مخصصیت نداشته باشد، اما مفهوم بعنوان انّه مفهوم موافقه را بخواهید مخصص عام قرار بدهید اینجا چنین چیزی تصور نمی شود، اصلا موضوعش تصور نمی شود. هرکجا که پای اولویت قطعیه در کار است و شما می خواهید مفهوم را به جنگ عام بفرستید، قبل از این پای منطوق مطرح است، یعنی اول باید منطوق به جنگ عام برود و مخصص عام واقع بشود، بعد هم مفهوم بتبع و به دنبال منطوق این معنا برایش پیش بیاید. یک جایی بخواهی تفکیک بکنی، بگویی: ممکن است منطوق هیچ گونه مخالفتی با عمومی نداشته باشد، اما آنچه را که به اولویت قطعیه می خواهیم ثابت بکنیم، در مقابل یک عامی قرار می گیرد و می خواهیم ببینیم می تواند مخصص باشد یا نه ؟ ایشان می فرماید: این فرض، غیر قابل تصور است برای اینکه در اولویت قطعیه، مسأله روی اصالت و تبعیت دور می زند. اول باید قول«اف» حرام باشد، بعد نوبت به مسأله حرمت شتم و ضرب و جرح از راه اولویت قطعیه برسد.

پس عنوان، عنوان اصالت و تبعیت است و اگر عنوان، عنوان اصالت و تبعیت شد، چطور شما می توانید تصور بکنید، که یک تابعی و یک فرعی معارض با عامی باشد، اما خود اصل و ریشه، و آن که منشأ برای این اولویت است، هیچ گونه مقابله با عام نداشته باشد؟ و اگر فرض کردید که خود منطوق مقابل با عام است، پس دیگر مسأله همین جا تمام می شود، برای اینکه منطوق عام را مخصّص می کند، بعد از آنکه تخصیص به سبب منطوق تحقق پیدا کرد، دیگر مفهوم موافق لازم نیست که عنوان مخصصیت پیدا کند زیرا تابع منطوق است، هرکجا منطوق ثابت شد، اولویت قطعیه به دنبال او هست. لذا ایشان می فرماید که اگر مفهوم موافقت به معنی اولویت قطعیه باشد، ما نمی توانیم یک جایی را تصور بکنیم که مفهوم با قطع نظر از منطوق، با عامی معارضه داشته باشد، اما