سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 444

بحث است و آن این است که با فرض اینکه قضیۀ شرطیه دارای مفهوم است، آیا قضیۀ شرطیه ای که در مقابل مفهومش، عمومی قرار می گیرد، این عموم قرینیت دارد بر اینکه این قضیۀ شرطیه اصلا مفهوم ندارد؟ یا اینکه این عموم، هیچ گونه قرینیت ندارد، بلکه قضیۀ شرطیه در همین جا هم مفهوم دارد، و دیگر به دنبال مفهومش مسألۀ مخصصیت للعام و تخصیص العام هست ؟

پس آن که به عنوان نکتۀ دوم در محل نزاع باید ملاحظه بشود، این است که ما فکر نکنیم که یک مفهوم مسلّم متحقّق داریم، لکن نزاع می کنیم که«هل هذا المفهوم یصلح للمخصصیه ام لا یصلح ؟» بلکه نزاع در اینجا هم به همان صغری برمی گردد. آنکه می گوید: صلاحیت مخصّصیت دارد، می گوید: مفهوم دارد و لازمۀ وجود مفهوم، مخصّصیت است. آنکه می گوید: لیس بمخصص، می گوید: وجود عام، قرینۀ بر این است که قضیۀ شرطیه در اینجا مفهوم ندارد. این دو نکتۀ مهم.

اما اصل بحث، یک قسمتش را مرحوم آخوند در اول کلامشان ذکر کردند که با دقت مطالعه بفرمایید که قسمی که ایشان ذکر کرده اند همۀ صور مسأله در آن بیان نشده و ببینیم که مجموعا در این فرضی که ایشان مطرح کرده اند چند صورت تصور می شود؟

پرسش:

1 - تخصیص عام به مفهوم مخالف را توضیح دهید.

2 - چرا بحث، متمحض در عام و خاص است ؟

3 - کیفیت خروج مسألۀ تقیید اطلاق را از محل بحث بیان کنید.

4 - صغروی بودن بحث را توضیح دهید.

5 - شباهت وجود مفهوم برای قضیه شرطیه به باب مفاهیم در چیست ؟