سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 49

درس ششصد و بیست و چهارم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

دلالت جمع محلی به لام بر عموم

بحث در محلّی به لام بود که یک قسمتش که عبارت از مفرد معرّف به لام بود را بحث کردیم که به هیچ وجه دلالت بر عموم ندارد و«احلّ الله البیع» و امثال ذلک، دلالت بر عموم نمی کنند، نه عموم استغراقی و نه عموم بدلی در«اعتق الرقبه». بخش دوّم، جمع محلّی به لام بود، که مرحوم آخوند صاحب کفایه(قدس سره) اختیار کرده اند که جمع محلّی هم مثل مفرد معرّف دلالت بر عموم نمی کند و تقریبا دلیل مشترکشان همان دلیلی بود که در مفرد معرّف ذکر کردیم، منتها در جمع، تقریب بیشتری دارد. می فرمایند: در جمع محلّی به لام، مثل العلماء، چه چیز دلالت بر عموم می کند؟ آیا الف و لام دلالت بر عموم داشته باشد که همان طوری که ذکر کردیم: برای«الف و لام» یک معنایی به عنوان عموم و شمول ملاحظه نمی شود با این که«الف و لام» معانی مختلفی دارد و در موارد مختلفی به کار گرفته می شود، ولی اینکه یکی از معانی آن همان معنای عموم باشد، در جایی دیده نشده است. مدخول الف و لام هم جمع است، در نحو و در منطق، برای جمع یک حدّاقلی ذکر