سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 532

درس هفتصد و دوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

نسخ و تخصیص عام بوسیله خاص

آخرین بحثی که در باب عام و خاص مطرح است این است که اگر دو دلیل داشته باشیم که یکی عام باشد و دیگری خاص، مثل«اکرم العلماء و لا تکرم زیدا العالم» آیا در تمامی موارد و در تمامی فروض، مسألۀ تخصیص مطرح است و«لا تکرم زیدا العالم» را به عنوان مخصص باید مطرح کنیم که فرض کنید مقارن با عام یا قبل از عام یا بعد از عام وارد شده باشد، بعد از عام هم«بعد حضور وقت العمل بالعام» یا«قبل حضور وقت العمل بالعام ؟» آیا در تمامی این صور، مسألۀ تخصیص مطرح است ؟ یا اینکه در بعضی از صور خاص به جای اینکه مخصص باشد، عنوان ناسخیت پیدا می کند و در بعضی از موارد، عنوان منسوخیت پیدا می کند؟ باید صور و موارد را ملاحظه کرد و یک یک حکم این صور را بررسی نمود.

در دو صورت مرحوم آخوند، می فرمایند: همان مسألۀ تخصیص کأنّ بلااشکال مطرح است.

یک صورت اینکه، خاص مقارن با عام وارد شده باشد و قبلیّت و بعدیّت مطرح نباشد و البته نه به