سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 538

درس هفتصد و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تفصیل مرحوم نائینی ره درباره نسخ و تخصیص

اگر خاص قبل از حضور وقت عمل به عام وارد بشود، لکن با فاصلۀ از عام، آیا در اینجا امکان نسخ وجود دارد یا اینکه متعینا عنوان تخصیص مطرح است ؟ عرض کردیم که مرحوم آقای نائینی(ره) در اینجا یک تفصیلی را ذکر می فرمایند که خلاصۀ آن تفصیل این است که اگر این قضیه ای که مشتمل بر بیان حکم عام است به نحو قضیۀ خارجیه باشد(می دانید که ایشان مسألۀ قضیۀ حقیقیه و قضیۀ خارجیه را در مباحث اصولیه زیاد مطرح می فرمایند) مثل اینکه مثلا مولی بگوید: «اکرم کل عالم موجود بالفعل و محقّق فی زمن التکلیف» که معنی قضیۀ خارجیه این است که روی موضوعات محقّقه الوجود و مکلفین محقّقه الوجود تکیه می کند که هیچ حالت تقدیر و فرض در آن وجود ندارد، همۀ آن واقعیت متحققۀ بالفعل است. «اکرم کل عالم» یعنی«اکرم کل انسان یکون فی حال صدور هذا التکلیف متصفا بانّه عالم». اگر قضیه، قضیۀ خارجیه باشد و مثلا دو روز بعد از این حکم عام و بعد از این قضیۀ خارجیه، درحالی که هنوز وقت عمل به عام نرسیده است، بگوید: