سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 545

درس هفتصد و چهارم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

حکم خاص وارد بعد از حضور وقت عمل به عام

فرض سوم در رابطۀ با عام و خاص، آنجایی است که خاص بعد از حضور وقت عمل به عام وارد شده باشد، که عام مدتها مورد عمل بوده و وقت عملش آمده و دلیل مخصّص بعد از حضور وقت عمل به عام، وارد شده است. در اینجا طبق مسألۀ معروفه که اولا خاص نسبت به عام، جنبۀ تبیین و بیان دارد و ثانیا تأخیر بیان از وقت حاجت، یک امری است که مسلّم قبیح است، مجبوریم که اگر خاص بعد از وقت عمل به عام وارد شده باشد، به جای اینکه مسألۀ تخصیص و مخصصیت را مطرح کنیم، عنوان ناسخیت و منسوخیت را مطرح کنیم.

لقائل ان یقول: چه مانعی دارد که ما ملتزم به مسألۀ نسخ بشویم ؟ جوابش این است که اولا با سیرۀ عملیۀ فقها در طول تاریخ فقه، مغایرت دارد. ما فقه و فقها را ملاحظه می کنیم می بینیم که یک عمومی در کتاب الله وارد شده است مثل«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» و مخصّص یا مخصّصاتی در لسان رسول خدا، و بالاتر، در لسانهای أئمۀ معصومین(علیهم السلام) بر آن وارد شده است، و چه بسا