سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 572

دیگر حج ایشان انتقال به حج تمتع پیدا نکرد، اما حضرت زهرا(س) که در خدمت پدر بودند، چون سوق هدی نکرده بودند، ایشان حجشان انتقال به حج تمتع پیدا کرد، که بعد از ورود به مکه و طواف و سعی و تقصیر، حالت احلال و تحلّل برای ایشان پیدا شد، بطوری که در روایات متعدده دارد که امیر المؤمنین(علیه السلام) در آن سفر از یمن وارد مکه شد، وقتی که وارد شد بر حضرت زهرا(س)، ملاحظه کرد حضرت زهرا(س) از حالت احرام بیرون آمده، لباس رنگین پوشیده، طیب و عطر استعمال کرده است. امیر المؤمنین(علیه السلام) متعجّب شد، گفت: چه شده است ؟ چطور شما از احرام بیرون آمدید؟ ایشان گفتند: جریان این است که مشروعیت حج تمتع به وسیلۀ جبرئیل نازل شد، و من چون جزء کسانی بودم که سوق هدی نکرده بودم، وظیفۀ شرعی این شد که عمرۀ تمتع را انجام دهم، و بعد از عمرۀ تمتع، از احرام بیرون بیایم. امیر المؤمنین(علیه السلام) خدمت رسول خدا آمدند، باز جریان را از رسول خدا استبصار کردند، و توضیح بیشتری خواستند و رسول خدا مسأله را بیان کردند. آیا این مسألۀ مشروعیت حج تمتع که در حجه الوداع آمد، معنایش این است که در این 22 سال قبل، حج تمتع جزء احکام اسلام نبوده است ؟ یا این که مصلحت اقتضاء نمی کرده که مشروعیت حج تمتع را بیان کند و بر رسول خدا وحی شود؟

لذا در همین حجه الوداع وقتی که رسول خدا جریان آمدن جبرئیل و مسألۀ مشروعیت حج تمتع و لزوم انتقال به حج تمتع را مطرح فرمود، مع ذلک مورد اعتراض بعضی قرار گرفت که به رسول خدا گفت: ما چطور می توانیم این معنا را بپذیریم و زیربار این برویم که در حال حجّ باشیم، در حال عبادت خدا باشیم، مع ذلک از احرام عمرۀ تمتع بیرون بیاییم و با زنان خودمان مجامعت کنیم و غسل جنابت هم انجام دهیم، و از سر و ریش ما قطرات آب غسل جنابت ترشح کند؟ چطور می شود این معنا با حج و عبادت جمع شود؟ که رسول خدا در جواب او فرمودند: «انک لا تؤمن بهذا ابدا» تو تا آخر زیربار این حکم تمتع نخواهی رفت. و لذاست که در عصر خلافت خود با کمال صراحت و وقاحت گفت: «متعتان کانتا فی عهد رسول الله حلالان و انا احرمهما و اعاقب علیهما» که به قول این محشی گفت: «اعاقب» مطابق با واقعه، نه«اعاقب» پیداست در مقابل این معنا«معاقب» واقع می شود.

اینها همه کاشف از این است که یک مصالحی در کار بوده و اقتضا می کرده که احکام به صورت تدریج پیاده شود.

بروز چهرۀ واقعی اسلام در زمان ظهور ولیعصر(عج)

شاهد دوم ما بر این مسأله، بعضی از روایات است که بعد از آن که حضرت بقیه الله(روحی له