سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 577

درس هفتصد و نهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

حکم عام بعد از وقت عمل به خاص یا قبل از آن

یک فرض در این قسم مطرح است، که خاص اول وارد می شود، و عام بعد از خاص وارد شود، عرض کردیم این دو صورت دارد: یک صورت این است که عام قبل از حضور وقت عمل به خاص وارد می شود، در اینجا مسألۀ تخصیص مطرح است، اما یک صورت این است که عام بعد از حضور وقت عمل به خاص وارد شود. بحث این است که ضمن اینکه عام بعد از حضور وقت عمل به خاص وارد شده است، خاص هم دارای دوام و استمرار است، منتهی موقع عمل فرارسید، فرض کنید یک مرتبه عمل به خاص شد، لکن بعد از آن دلیل عام وارد شد، «ثم ورد دلیل عام»، در اینجا چه باید گفت ؟ اینجا آیا مسألۀ تخصیص مطرح است یا مسأله نسخ مطرح است ؟ آیا ما خاص مقدّم را مخصص عام متأخر قرار بدهیم ؟ یا عام متأخر را ناسخ خاص متقدم قرار بدهیم ؟ و ثمره در این ظاهر می شود که اگر خاص عنوان مخصصیت پیدا کرد، معنایش این است که بعد از ورود دلیل عام هم خاص خارج از دائرۀ عام است، برای همیشه این از محدودۀ ارادۀ جدی عام خارج است، و حتی بعد