سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 584

حکم خاص باشد، چه مانعی دارد که با این احتمال، شما استصحاب عدم نسخ را جاری کنید؟ و نتیجه این شود که بعد از وجود عام و ورود عام، باز هم خاص به قوّت خودش باقی است، و نسخی تحقق پیدا نکرده است، این یک راه است.

اگر این راه را بخواهید ذکر بکنید، در مواردی که در مقابل استصحاب عدم نسخ، دلیل معارض یا حاکمی وجود نداشته باشد، ما این استصحاب عدم نسخ را جاری می کنیم، اما فرض این است که در ما نحن فیه یک طرف معارضه، اصاله العمومی است که در دلیل عام جریان پیدا می کند، و اصاله العموم لازمه اش این است که نسخ تحقق پیدا کرده باشد، یعنی حکم خاص، تا قبل از ورود عام بوده است، لکن از حین ورود عام، اصاله العموم می گوید: اکرام هر عالمی لزوم دارد، حتی زید عالم.

اصاله العموم هم یک اصل لفظی عقلایی است، و اصول لفظیه در هرموردی که وجود داشته باشد، اصول عملیه نمی تواند در مقابل آنها مقاومت داشته باشد و اصول لفظیه یا به نحو حکومت، یا به غیر نحو حکومت بر اصول عملیه تقدم دارد. مثل اینکه اگر ما یک روایت معتبره ای داشته باشیم که این روایت به حسب ظهور لفظی و هیئت افعل، ظهور در وجوب دارد، یا به واسطۀ یک ظهور دیگری، مثلا بواسطه یک لفظی ظهور دارد در اینکه نماز جمعه فرضا«فی عصر الغیبه لا یکون واجبا»، اما ظهور دارد، اقتضای اصاله الظهور این است که این دلیل معتبر«دلیل علی عدم الوجوب»، آیا در مقابل این اصاله الظهور، می توانید به استصحاب بقای وجوب نماز جمعه تمسک بکنید و بگویید: همان طوری که نماز جمعه در عصر ظهور امام(علیه السلام) «کان واجبا» به مقتضای«لا تنقض الیقین بالشک»، حکم می کنیم به بقای وجوب، و بعد به کمک این استصحاب، آن ظهور دلیل در عدم وجوب نماز جمعه را کنار می گذاریم ؟

این حرفی است که خود مرحوم آخوند ملتزم به آن نیستند. اصول لفظیه چه اصاله العموم باشد، چه اصاله الحقیقه باشد، و چه اصاله الظهور به معنای عام باشد، اینها تقدّم بر اصول عملیه دارند، و شما می خواهید اینجا استصحاب عدم نسخ را در مقابل اصاله العموم مطرح کنید. «اصاله العموم اصل لفظی عقلائی»، و استصحاب عدم نسخ، اصل عملی، و اصل عملی نمی تواند طرف معارضۀ اصل لفظی قرار گیرد. پس اگر از این راه بخواهید وارد شوید، این هم شما را به جایی نمی رساند.

تمسک به حدیث حلال محمد(صلی الله علیه و آله) حلال الی یوم القیامه

اما اگر بگویید که ما در رابطۀ با عدم نسخ، از راه استصحاب که یک اصل عملی است وارد نمی شویم، بلکه از طریق این روایت معروفه ای که همه شنیده اید که«حلال محمد(صلی الله علیه و آله) حلال الی