سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 605

می شود، و در مفادش، یک حالت نسبت را مطرح می کند، لذا مشهور در باب هیئات معتقد هستند که دارای معانی حرفیه است.

نظر مشهور در باب معانی حرفیه

از آن طرف از مشهور سؤال می کنیم، که نظر شما در باب معانی حرفیه چیست ؟ در باب«من» و «الی» و مطلق معانی حرفیه نظر شما چیست ؟ مشهور می گویند: ما در باب حروف وضع را عام، اما موضوع له را خاص می دانیم، موضوع له و مستعمل فیه را جزئی می دانیم. پس از یک طرف می گویند: در«ان جائک زید فاکرمه» قید به هیئت می خورد، و هیئت، دارای معنای حرفی است، و از آن طرف هم می گویند که موضوع له در باب حروف، عبارت از معانی جزئیه و معانی خاصه است.

پس«ان جائک» قید چه شد؟ قید یک امر جزئی، و یک معنی خاص که موضوع له برای هیئت است.

روی نظر مشهور که در قضایای شرطیه، شرط ارتباط به هیئت دارد نه به ماده، اینجا هم مسألۀ تقیید و اطلاق روی همین معنای جزئی پیاده شده، یعنی اگر از مشهور سؤال کنیم که مولا گفته: «اکرم زیدا»، و قید«ان جائک» را نیاورده، مشهور می گویند: این مطلق و واجب مطلق است، اما اگر گفت:

«ان جائک زید فاکرمه»، عنوان اطلاق کنار می رود، و به جایش عنوان تقیید و اشتراک مطرح می شود.

پس ملاحظه می کنیم که مسألۀ مطلق و مقید دائره اش منحصر به کلیات نیست، بلکه در امور جزئیه، منتها به لحاظ خصوصیات، حالات مجیء و عدم مجیء، به لحاظ «ان کان عادلا او لم یکن عادلا» به لحاظ جهات مختلف، تقیید و اطلاق در رابطۀ با امور جزئی هم مطرح است، و بالاتر اینکه نه تنها در جملات انشائیه دالۀ بر وجوب و حرمت و امثال ذلک این معنا وجود دارد، بلکه در جمله های خبریه ای که شما در مقام اخبار و حکایت از واقع نقل می کنید، آن جاها هم همینطور است، مثلا اگر یک ضاربی زید را در روز جمعه مضروب ساخته است، حالا این ضارب در مقام حکایت از این جریان، دوجور می تواند حکایت بکند: یک وقت می گوید: «ضربت زیدا»، این حکایتش، حکایت مطلقه است، یعنی آن مقداری را که این«یخبر به و یحکی عنه، انه صدر منه ضرب بالاضافه الی زید»، اما اگر گفت: «ضربت زیدا یوم الجمعه» این«یوم الجمعه» که ظرف زمانی است، این ظرف زمانی چه چیز را تقیید می کند؟ «وقوع الضرب من الضارب علی زید.» «وقوع الضرب من الضارب علی زید» یک معنای حرفی است، و معنای حرفی نیاز به طرفین دارد، و تقوّم به طرفین دارد. باطنش یک معنای حرفی است، آن طوری که در باب معانی حرفیه توضیح دادیم، گفتیم:

خیال نشود که معنای حرفی، یک معنای اعتباری است، یک واقعیت است، ولی واقعیتی است که از