سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 71

درس ششصد و بیست و هفتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تفاوت نظر سکاکی با محقق اصفهانی ره در مجاز

عمده فرقی که بین این راهی که بعضی از بزرگان در رابطۀ با مجاز اختیار کرده اند، با طریقۀ سکاکی، علاوۀ بر آن فرقهای دیگری که ذکر کردیم، این است که در اسماء اجناس مثل اسد نه اعلام شخصیّه، سکّاکی برای ماهیّت اسد دو فرد و دو نوع فرد تصوّر می کند: یکی افراد حقیقیّه و یکی افراد ادعائیّه، و این تصوّر قبل از آن است که عنوان اسد را بر زید تطبیق کند و بر رجل شجاع، کأنّ در مرحلۀ قبل از استعمال برای ماهیّت دو نوع فرد تصور می کند، و لذا به این مورد اشکال شده که ماهیّت موضوع له همان است که افراد حقیقیّه فردیّت برای آن دارند، و اگر بخواهید ماهیت را دارای دونوع فرد کنید، این در حقیقت«کرّ علی ما فر» می شود. شما می خواهید از استعمال لفظ در مجاز در غیر موضوع له فرار کنید، لکن این بیان شما مستلزم این است که لفظ اسد در یک ماهیّتی استعمال شود که لها دو نوع فرد: یک نوع افراد حقیقیّه، یک نوع افراد ادعائیّه.

اما روی این طریقی که صاحب کتاب وقایه الاذهان ذکر فرموده اند، و امام بزرگوار هم از ایشان