سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 77

درس ششصد و بیست و هشتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

بحث در این بود که آیا تخصیص عام، کاشف و مستلزم مجازیت در عام است یا نه ؟ روی مبنای بعض المحققین در باب مجاز نه در مخصص متصل و نه در مخصص منفصل جای این تصور نیست. اما روی مبنای مشهور که مجاز عبارت از استعمال لفظ در غیر ما وضع له و مستعمل فیه غیر معنای حقیقی است، طبق این مبنا هم در مخصص متصل باز جای شبهه نیست که تخصیص مستلزم مجازیت نیست، برای این که مخصص متصل واقعش این است که«لیس بمخصص بل بمنزله الصفه و الوصف». اگر گفت: «اکرم العلماء الا الفساق منهم» به منزلۀ این است که بگوید: «اکرم العلماء الموصوفین بعدم الفسق» و هیچ جای شبهه نیست که در مسألۀ توصیف اصلا تخصیصی نیست تا این که مسألۀ مجازیت مطرح باشد.

نظریۀ مشهور در مخصص منفصل

آنچه که در مخصص منفصل بنابر نظریۀ مشهور جای بحث و محل اشکال واقع شده این است