سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 9

درس ششصد و هیجدهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تفاوت موارد در شمول اطلاق

بعد از آن که روشن شد که این تقسیمی که در باب اطلاق به نام اطلاق شمولی و اطلاق بدلی شده است هیچ کدامش ارتباطی به اطلاق ندارد، این سؤال مطرح است که ما می بینیم موارد فرق می کند، در مثالی که در درس گذشته ذکر کردم که موضوع یک موضوع است، یک وقت مولا می فرماید:

«الصلاه واجبه» یک وقت هم می فرماید: «الصلاه معراج المؤمن». در«الصلاه واجبه» هیچ ضرورتی ندارد که شما در مقام امتثال بیش از یک فرد اتیان کنید و به مجردی که یک فرد اتیان شد این وجوب و امر ساقط می شود. اما«الصلاه معراج المؤمن» کأنّ حکم روی همۀ مصادیق و همۀ افراد برده شده است. یا در مثالهای معروف«اعتق الرقبه و احل الله البیع» می بینیم که هر دو حکم است، و لو این که یکی حکم تکلیفی است و دیگری حکم وضعی و حلیت وضعیّه، ولی«احل الله البیع» به اطلاقش تمسک می شود در هر بیعی که شبهه و تردیدی در صحّت و فسادش وجود داشته باشد، مثل بیع معاطات، تمسک به اطلاق«احلّ الله البیع» می شود و از راه اطلاق«احلّ الله البیع» صحّت و تمامیّت