سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 9 صفحه 238

حب تحقق دارد. کما اینکه از جمله مبادی زجر اعتباری، بغض مولا نسبت به تحقق این امر در خارج از ناحیۀ شخص مکلف است.

لذا اگر مولا به عبدش گفت: «صل فی هذه الساعه و لا تصل فی هذه الساعه» این امتناعش به خاطر بعث و زجر اعتباری نیست بلکه امتناعش برای این است که مبدأ این بعث، عبارت از حب است که حب، امر تکوینی واقعی است و مبدأ این زجر هم آن بغض است و بغض، امر تکوینی واقعی است. وقتی هر دو حب و بغض واقعیت پیدا کردند، حکم سواد و بیاض بر ایشان بار می شود، کما اینکه جسم واحد نمی تواند در آن واحد هم معروض بیاض و هم معروض سواد باشد، کذلک شیء واحد«و هو صدور الصلاه من العبد لا یعقل ان یکون فی آن واحد محبوبا للمولی و مبعوضا للمولی» پس علت استحاله مربوط به بعث و زجر اعتباری نیست بلکه مربوط به بعضی از مبادی تکوینه ای است که در رابطه با بعث زجر وجود دارد.

پرسش:

1 - دلیل عدم امکان نفی حجیت قطع از طرف شارع چیست؟

2 - کیفیت لزوم اجتماع ضدین را از نفی حجیت قطع توضیح دهید.

3 - آیا اجتماع ضدین در امور اعتباریه ممتنع است؟ چرا؟

4 - وجود تضاد در منشأ احکام اعتباریه دلیل بر چیست؟