سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 9 صفحه 273

روی معصیت آمده است پس دو تا حکم مخالفت شده، دو تا استحقاق عقوبت در اینجا مترتب است؛ یکی استحقاق عقوبت بر مخالفت«لا تشرب الخمر» یکی هم استحقاق عقوبت بر اینکه معصیت کرده و معصیت قبیح عقلا، «و کل ما حکم العقل بقبحه، حکم الشرع بحرمته» پس معصیت، حرمت شرعی دارد، پس در یک شرب خمر دو تا حرمت شرعیه تحقق پیدا کرده است. این یک مسأله ای است که هیچ کسی نمی تواند به این مسأله ملتزم بشود که عرض کردم احتمال بلکه مسألۀ تسلسل هم در کار است، اما حالا به آنجا کاری نداریم، همین جا مرتبه اوّل مسأله را روشن می کنیم که آیا در ارتکاب شرب خمر دو حکم شرعی مخالفت شده است یا یک حکم شرعی؟ راهی غیر از التزام به اینکه یک حکم شرعی مخالفت شده نداریم و لازمه اش آن است که اگر عقل حکم کرد به قبح معصیت، دیگر در دنبال آن، حرمت شرعیه وجود ندارد و این دلیل بر این است که محدوده قاعدۀ ملازمه در رابطۀ با قبل از احکام شرعیه است اما مسائلی که در رتبۀ متأخرۀ بر احکام شرعیه تحقق دارد دیگر جای قاعدۀ ملازمه نیست. تازه؛ این در صورتی است که اصل قاعدۀ ملازمه را و لو در همان محدوده بپذیریم و الاّ خود آن هم محل کلام و محل بحث است.

پرسش:

1 - کیفیت تمسک به اجماع را برای حرمت تجری توضیح دهید.

2 - جواب استاد از تمسک به اجماع برای حرمت تجری را بیان کنید.

3 - عدم تصور تجری در باب قطع تمام الموضوعی نشانگر چیست؟

4 - کیفیت تمسک به قاعدۀ ملازمه برای اثبات حرمت تجری را با جواب آن بیان کنید.