سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 9 صفحه 509

حجیت امارات، اصلا یک جعل تأسیسی ندارد تا ما در مفاد آن جعل بحث کنیم که آیا مجعول به جعل شارع این است که مؤدی را نازل منزلۀ واقع کرده یا اینکه به خبر واحد، عنوان محرزیت را عنایت کرده است؟ ما بعدا ان شاء الله می گوییم: تمام این اماراتی که حجیت شرعیه دارد مثل خبر واحد، مثل ظواهر کتاب، مثل مثلا قول لغوی اگر دارای حجیت باشد، تمام اینها یک مسائل عقلاییه است و یک روش های عقلائیه است، نه اینکه شارع واقعا «صدق العادل» ی بر خلاف آنچه که پیش عقلا بوده حالا تضییقا یا توسعه بوده چیزی گفته باشد. بعدا که ان شاء الله در ادلۀ حجیت خبر واحد بحث می کنیم، به این نتیجه می رسیم که آیات و روایات و عقل و مانند آن، هیچ کدام دخالتی در مسألۀ حجیت خبر واحد ندارد، بلکه آنکه تمام الملاک و تمام الدلیل است، همان بنای عقلا و این که شارع در مسائل شرعیه همین روش عقلا را تأیید کرده است، می باشد، مثل باب حجیت ظواهر کتاب و سنت؛ آیا در رابطۀ با حجیت ظواهر کتاب و سنت که ما قائل هستیم(حالا آنهایی که قائل نیستند مشکل دارند) اما ما که قائل هستیم نه برای این است که یک دلیل خاصی قائم شده بر اینکه ظواهر کتاب و ظواهر روایات حجیت دارد. در کتاب هم اگر فرض کنیم کسی تأمّلی داشته باشد که جای تأمّل نیست، آیا در باب روایات شما جایی دیده اید که أئمه(علیهم السلام) بفرمایند: این روایات و اقوال خود ما و لو آنهایی که بلاواسطه از خود ما می شنوید، اینها حجه علیکم بعنوان ظاهر الکلام؟ نه، اینها حجج عقلاییه است.

عقلا به ظواهر کلام عمل می کنند همان طوری که در«رأیت اسدا» بدون قرینه روی اصاله الحقیقه، می گویند: ظاهر این است که مراد متکلم از این حیوان مرئی، همان اسد بمعنی واقعی است، در رابطۀ با کلماتی که از أئمه(علیهم السلام) صادر می شود نیز همین را می گویند و همین طور قرآن که باید چنین باشد که بعدا ان شاء الله بحث می کنیم، و اگر چنین نبود اصلا مشکلاتی بوجود می آمد.

معنای استشهاد ائمه(علیهم السلام) به قرآن

ما در کثیری از موارد می بینیم که أئمه به قرآن استشهاد می کنند، و این استشهاد معنایش این نیست که ما می خواهیم یک معنای غیر ظاهری از این آیه بیرون بیاوریم و تعبّدا بر گردن شما تحمیل کنیم. معنای استشهاد و استدلال این است که یک دلیل پیش طرفین مورد توافق است، وقتی که زراره در مسألۀ وضو، در مسألۀ مسح رأس از امام صادق(علیه السلام)