سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 100

درس هشتاد و یکم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عرض کردیم که مرحوم آخوند(قدس سره) در حاشیه رسائل برای حکم، مراتب چهارگانه قائل شده اند، و کلام ایشان دو اشکال داشت؛ یکی اینکه مرتبه اولی و مرتبه أخیره از مراتب حکم نیستند، بلکه یکی از مقدمات حکم و دیگری از تبعات حکم است. و اشکال مهمتر آن تفسیری بود که برای حکم انشائی و حکم فعلی بیان کردند. عرض کردیم که در تفسیر حکم انشائی و حکم فعلی، دو نظر دیگر وجود دارد؛ یکی نظریه امام بزرگوار(قدس سره الشریف) است و دیگر نظریه بعض الاعلام(قدس سره الشریف).

روش شارع مقدس در مقام تقنین

اما نظریه امام که واقعیت هم با این نظریه، تطبیق می کند این است که شارع مقدس اسلام در مقام تقنین و قانون گذاری، یک روش خاصی را اتخاذ نکرده و یک شیوه ای مخصوص به خود ندارد، بلکه کیفیت تقنین او عبارت از همان کیفیت متداوله بین العقلاء است. البته این