سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 134

درس هشتاد و ششم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

لزوم انقلاب شک به علم از تأخّر مشکوک از شک

بحث در مناقشاتی بود که در کلام مرحوم سید فشارکی در مقام جمع بین حکم ظاهری و حکم واقعی وارد بود؛ یک مناقشه را در جلسه قبل ذکر کردیم. مناقشۀ دوم این است که اینکه ایشان می فرماید: مسألۀ موضوع حکم ظاهری عبارت از نماز جمعه ای است که متصف باشد بانّها مشکوکه الحکم، و مشکوک الحکم بودنش، یک عنوانی است که علاوۀ بر ثبوت حکم، نیاز به تأخر از حکم دارد، باید حکمی وجود داشته باشد و بعد شک متعلق به این حکم بشود تا عنوان موضوع برای حکم ظاهری تحقق پیدا بکند. به این حرف، اشکال، وارد است و این اشکال به اینجا اختصاص ندارد، مرحوم آخوند هم در باب قطع، گرفتار این اشکال شده اند و آن این است که؛ اینکه می گویید: شک در حکم از حکم، تأخر دارد؛ یعنی تأخر واقعی، تأخر تکوینی، و معنای تأخر تکوینی این است که تا یک حکم واقعی وجود نداشته باشد، نمی شود شک به آن متعلق بشود. این معنای این عبارت است. در باب قطع هم مرحوم آخوند همین