سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 147

درس هشتاد و هشتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عرض کردیم که مرحوم محقق نائینی(ره) برای جمع بین حکم ظاهری و واقعی، موارد را تقسیم کرده اند: یک قسم، طرق امارات است و یک قسم، اصول محرزه و یک قسم، اصول غیر محرزه. و فرمودند: هر کدام، جواب و راه خاصی دارد.

در رابطۀ با طرق و امارات، بیانی داشتند که عرض کردیم و خلاصه اش این بود که در مورد طرق و امارات، شارع اصلا حکمی جعل نکرده و مسأله ای بنام حکم ظاهری، وجود ندارد تا بحث کنیم که جمع بین این حکم و بین حکم واقعی به چه کیفیتی است بلکه موارد طرق و امارات مخالف للواقع مثل مسأله قطع است: اگر کسی قاطع شد به عدم وجوب نماز جمعه در حالی که به حسب واقع، نماز جمعه واجب بود، آیا ممکن است کسی توهّم کند که به دنبال این قطع، یک حکمی وجود پیدا می کند، تا بعد در مقام جمع بین حکم مقطوع و بین واقع برآید؟ چنین چیزی نیست. در باب طرق و امارات هم مسأله به همین کیفیت است، هیچ فرقی ندارد، منتها فرقش این است که شارع برای طرق و امارات، جعل حجیت کرده آن هم نه