سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 175

درس نود و دوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

خلاصۀ بحث در مسألۀ اجتماع حکم ظاهری و واقعی، این شد که راههائی که بزرگانی مثل مرحوم شیخ مرتضی انصاری و مرحوم محقق خراسانی و مرحوم محقق فشارکی و مرحوم محقق نائینی(اعلی الله مقامهم الشریف) ذکر فرموده اند، (و بعضی هم دارای تفصیل زیادی بود) نتوانست آن مشکل اساسی را در مسأله اجتماع حکم ظاهری و واقعی حل کند.

روی این جهت، ما برمی گردیم به مطلب اوّلی که ذکر شد، و آن مسألۀ تزاحم و رعایت اهم و مهم است.

راه حل اجتماع حکم ظاهری و واقعی از طریق رعایت اهم و مهم

همان طور که در متزاحمین با اینکه حکم درباره هر دو، فعلیت دارد، لکن روی عدم امکان اجتماع در مقام امتثال در صورت تساوی متزاحمین، مسألۀ تخییر مطرح است و لازمه تخییر، این است که مولی از یکی از دو حکم فعلی، رفع ید کند، چون چاره ای غیر از این