سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 245

ذهن همه شما هست، آن روایتی که زراره در باب استصحاب نقل می کند، به امام عرض می کند: «اصاب ثوبی دم رعاف او غیره، او شی من المنی» و بعد من جای آن را علامت گذاری کردم برای اینکه تطهیر کنم، و بعد وقت نماز وارد شد، من فراموش کردم که آنجا را تطهیر کنم، با همان لباس نجسی که قبلا علم به نجاستش داشتم و بعد فراموش کردم تطهیر کنم، ایستادم نماز خواندم، تکلیف چیست؟ امام در جوابش می فرماید: «تغسل و تعید» باید لباس را تطهیر کنی و نمازت را اعاده کنی. تغسل؛ یعنی تو بعنوان اینکه زراره هستی بعنوان اینکه یکی از اصحاب خاص من هستی؟ یا تغسل با اینکه مخاطبش زراره است، اما مقصود به افهام هر کسی است که یک چنین مسأله ای برای او پیش آید؟ تردیدی نیست که مخاطب تغسل زراره است، اما«من قصد افهامه» خصوص زراره نیست.

هدف ائمه در افهام همه، حتی آیندگان

این نکته ایی است که باید به آن توجه داشته باشید چه بسا در روایات، بلحاظ اینکه هدف أئمه معصومین(علیهم السلام) این بوده که این روایات بعد از گذشت صدها سال بلکه هزار سال در اختیار من و شما قرار بگیرد، اینها به اصحاب و روات دستور می دادند که سؤال را طرح کنند، نه اینکه سؤال مورد ابتلاء آنها بوده. اینطور نیست که هر سؤالی که در روایات به آن برخورد می کنید، یک سؤالی بوده که واقعیتی داشته و خود زراره در این سؤالی که عرض کردیم مورد ابتلائش بوده. مسأله، این نیست، مسأله، این است که به لحاظ این که بیانات أئمه(علیهم السلام) برای آیندۀ شیعه و علماء شیعه و حوزه های شیعه محفوظ بماند، به اصحابشان می گفتند: سؤال را طرح کنید و ما جواب بدهیم بعد اینها را ثبت و ضبط کنید تا این سؤال و جوابها برای آینده محفوظ بماند.

آیا در سؤال و جوابی که انسان برای طول تاریخ آینده می خواهد باقی بماند و همه از آن استفاده کنند، می شود احتمال داد«من قصد افهامه» همین زراره ای است که مخاطب قرار گرفته؟ مگر زراره مسأله مبتلا به شخصی خودش را سؤال کرده؟! پنجاه هزار روایت که شاید چهل هزارش در آنها سؤال مطرح است، این سؤالات سؤالهای فرضی است، مثل مسائلی که در توضیح المسائل ها نوشته می شود، اینها طرح سؤال کرده اند و جواب را از امام گرفته اند، جوابها را نقل کرده اند بعد برای شاگردان خودشان هم بصورت نقل مطرح کرده اند، ولی در عین حال متأسفانه یک قسمتش هم از بین رفته، اما یک قسمت معتنابهش برای ما باقی مانده.