سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 323

نیست، مع ذلک این برای من حجت است، چرا؟ برای اینکه مخبربه، یک امر حسی است.

علامه آرای فقها را عن حسّ بدست آورده، از روی کتابهایشان ملاحظه کرده، نه اینکه آراء را از راه حدس، بدست آورده باشد. او آراء را عن حسّ بدست آورده و برای من منقول الیه این امر محسوس را، اخبار کرده است.

شمول بنای عقلا نسبت به نقل سبب در نقل اجماع

شما گفتید: در بنای عقلا بر عمل به خبر ثقه، دو خصوصیت معتبر است: یکی اینکه«عن حس» باشد و دیگر اینکه امر غیر متعارف نباشد و این دو خصوصیت هر دو وجود دارد، آرای فقها را نقل می کند، یک امر محسوس غیر متعارفی هم نیست. خودش از راه قاعده لطف، موافقت معصوم را کشف کرده است، من هم که قاعده لطف را مثل علامه پذیرفته ام، پس چه مشکلی در اینجا وجود دارد؟ دلیل حجیت خبر ثقه، این اجماع منقول را در رابطه با سبب شامل می شود و برای من حجت قرار می دهد. بعد از آنکه حجت شد، من هم از راه این خبر حجت، رأی معصوم(علیه السلام) را استکشاف می کنم، منتها یک فرقی بین ناقل و منقول الیه، وجود دارد و آن این است که درست است که هر دو قائل به قاعده لطف هستند، درست است که مبنای حجیت اجماع نزد هر دو قاعده لطف است، اما ناقل خودش این اتفاق را«عن حس» و بصورت قطع بدست آورده و دنبال امر حسی مقطوع، قطع به موافقت معصوم(علیه السلام) پیدا کرده. بعبارت روشن تر: سببی که کاشف از موافقت معصوم است، برای خود ناقل، یک مطلب قطعی است، اما منقول الیه بعنوان قطع مطرح نیست، برای اینکه خبر ثقه ولو اینکه حجت هم هست و لو اینکه بنای عقلا بر عمل به خبر ثقه می باشد، اما اینطور نیست که از خبر ثقه برای انسان یقین پیدا شود و چه بسا از خبر ثقه ظن هم برای انسان پیدا نمی شود، لکن در عین حال حجیت خبر ثقه در مواردی که حجت است، نه مشروط به این است که افاده علم کند و نه مشروط به اینکه افاده مظنه کند.

پس در حقیقت در قاعده لطف، ناقل و منقول الیه هر دو متفق هستند لکن فرض این است که سبب، برای ناقل، قطعی است، اما برای منقول الیه، بعنوان حجیت خبر ثقه مطرح است لکن همین مقدار هم کفایت می کند و اگر اخبار علامه به اتفاق علما یک امر محسوسی است، برای من حجت شد، من از راه همین سبب حجت به ضمیمه قاعده لطف بدست می آورم که معصوم، موافق است و لو اینکه قاطع به این معنی نیستم لکن عدم قطع روی تردید در قاعده