سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 333

روایت شاذ«یترک» آن را دور بیندازید و کنار بگذارید چرا؟ «فان المجمع علیه لا ریب فیه» برای اینکه آن روایت مجمع علیه، هیچ گونه شک و تردیدی در آن وجود ندارد.

بعد دنبال این هم یک مطلبی را ذکر می کند که شاید آنهم در فهم بعضی از نکات ابهام، نقش داشته باشد. می فرماید: «انما الامور ثلاثه: امر بیّن رشده فیتبع و امر بیّن غیّه فیجتنب و امر مشکل یرد حکمه الی اللّه و الی الرسول صلی اللّه علیه و آله» می فرماید: امور سه نوع است:

یک امر بیّن الرشد و واضح الرشد است که انسان باید حتما آن را متابعت بکند و در مقابل، یک امر بیّن الغی و واضح الغی است که حتما باید انسان از آن اجتناب بکند، اما یک نوع سوم هم امری است که جنبه ضلال و جنبه رشدش محل اشکال و ابهام است، این را باید انسان نادیده بگیرد و نشنیده بگیرد«یرد حکمه» یا«علمه الی اللّه و الی الرسول» این را هم در دنبال آن مطلب ذکر کرده اند. پیداست که ذکر این مطلب هم به صورت جمله متعرضه مطرح نیست، و یک ارتباطی بین این و بین آن حرف قبلی وجود دارد.

بررسی معنای«المجمع علیه» در مقبوله ابن حنظله

اما در رابطه با آن«فان المجمع علیه لا ریب فیه» این به قرینه تعبیر قبلی امام، امام اول فرمود: «ینظر الی ما کان» با این اوصاف«المجمع علیه بین اصحابک» آن مجمع علیه را بگیرید «فیؤخذ به من حکمنا» اما در مقابل، وقتی که آن طرف را می خواهند بیان بکنند می فرماید: «و یترک الشاذ الذی لیس بمشهور عند اصحابک» نمی فرماید: «لیس بمجمع علیه عند اصحابک»، این جا از مجمع علیه تعبیر به مشهور می کند می فرماید: «و یترک الشاذ الذی لیس بمشهور عند اصحابک» بعدا باز کلمه مجمع علیه را در تعبیر تکرار می فرماید. از این جا می فهمیم که مقصود از مجمع علیه، همین مشهور است. «المجمع علیه یعنی المشهور من اصحابک» و طرف مقابل، عنوانش دوتاست: یکی الشاذ و یکی«الذی لیس بمشهور عند اصحابک» این قرینه خود روایت است که کسی از خارج این معنی را به روایت تحمیل نمی کند، خود بیان روایت، دلالت بر این مطلب دارد. پس مقصود این روایت از این مجمع علیه، همان مشهور است«فان المجمع علیه لا ریب فیه یعنی فان المشهور لا ریب فیه».

لکن تا اینجا مسأله، تمام نمی شود برای اینکه حالا باید صحبت بکنیم که این شهرتی که مقبوله ابن حنظله می گوید«فان المشهور» و از مشهور، تعبیر به مجمع علیه می کند، آیا مقصودش از شهرت، چه شهرتی است؟ لقائل ان یقول: مقصود، شهرت من حیث الروایه