سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 334

است کما اینکه از کلام مرحوم شیخ انصاری ره استفاده می شود. از کلام مرحوم محقق خراسانی ره تقریبا استفاده می شود که این مقبوله ابن حنظله به ما ارتباط ندارد، به شهرت من حیث الفتوا چه ارتباطی دارد؟ این شهرت من حیث الروایه را ذکر می کند. شما مجمع علیه را به معنای مشهور معنی کردید لکن مقصود از الف و لام موصول در«المجمع علیه» چیست؟ لذاست که باید بالاتر رفت، حتی مشهور از این روایت همین معنی را استفاده کرده اند برای اینکه مشهور یکی از مرجحات را در باب خبرین متعارضین، شهرت من حیث الروایه قرار داده اند و از آنها سؤال شده: دلیل شما بر اینکه شهرت من حیث الروایه، مرجح است چیست؟ گفته اند: دلیل ما این مقبوله ابن حنظله است. پس معلوم می شود که اینها مقبوله ابن حنظله را اینطوری معنی کرده اند«فان المجمع علیه لا ریب فیه یعنی فان الروایه المشهوره لا ریب فیها» این چه ربطی به شهرت فتوائی که موضوع بحث امروز ماست دارد؟ این یک اشکال است بر استدلال به روایت.

قرائن بر مراد نبودن شهرت فتوائیه در مقبوله ابن حنظله

لکن به دو قرینه ما می فهمیم که مسأله شهرت من حیث الروایه، کارگشا نیست برای اینکه دنبال این روایت«المشهور، لا ریب فیه» دارد«فیؤخذ به من حکمنا»، شهرت روایت چه دلالتی دارد بر اینکه مفاد این روایت، مطابق با نظر امام معصوم(علیه السلام) است؟ من در معنی شهرت من حیث الروایه عرض کردم: ممکن است یک مطلبی را امام معصوم تقیه بیان فرموده باشند و در یک جائی هم بیان کرده باشند که صدها قلم بدست و راوی بوده اند و همه در جوامعشان ثبت و ضبط کرده اند و برای شاگردانشان نقل کرده اند. آیا معنای این شهرت این است که مضمون این خبر هم مطابق با نظر معصوم(علیه السلام) است؟ روایت تقیه ای که برای غیر حکم واقعی بیان شده، من حیث الروایه هم شهرت درجه بالایی دارد که نمی تواند دلیل بر این باشد که مفاد این روایت مطابق با نظر امام معصوم(علیه السلام) است. پس چرا فرمود: «فیؤخذ به من حکمنا» این روایت مشهوره را بگیرید و حکمی که مطابق این روایت مشهوره است در بین آن دو حکم متخالف و مختلف؟ پس معلوم می شود مسأله، مسأله ای نیست که به نقل روایت، ارتباط داشته باشد. مسأله، به مفاد روایت مربوط است. می خواهد به عنوان مستند حکم قاضی و مستند حکم حاکم قرار بگیرد و در نتیجه حکمی که مستند به این روایت مشهوره است بر حکمی که مستند به روایت غیر مشهور است ترجیح پیدا بکند. آیا