سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 340

روایت متعارض، اتصاف به شهرت داشته باشند. ما اگر شهرت را به معنای اکثریت معنی کنیم، این قابل تعدد نیست، نمی شود در متعارضان ما دو شهرت فرض کنیم.

اما اگر شهرت را به همان معنای عرفی و معنای لغویش معنی کنیم، شهرت یعنی واضح، یعنی آشکار، لغت هم می گوید: «شهر فلان سیفه ای ابرزه» آشکار کرد شمشیر خودش را، بعد از آنکه از غلاف بیرون آورد، با بیرون آوردن شمشیر از غلاف، عنوان«شهر» صدق می کند.

اگر معنای شهرت، اکثریت نباشد چه مانعی دارد که در یک مسأله ای دو شهرت متخالف وجود داشته باشد؟ موّید این معنی تعبیری است که گاهی از اوقات در کلمات فقهای بزرگی مثل مرحوم محقق در شرایع و علامه در بعضی از کتابهایشان است که می بینیم در یک مسأله ای می گویند: مشهور این است لکن اشهر، یک مطلب دیگری است. اشهر، تصور می کنند اشهر افعل التفضیلی. این دلیل بر این است که شهرت خودش مانعی ندارد حتی می شود یک شهرت باشد و دیگری یک درجه بالاتر و قوی تر باشد. لذا اگر ما شهرت را به معنای اکثریت معنی کنیم، تعددش و فرضی که در کلام سائل به صورت سؤال مطرح شده:

«فان کان الخبران عنکم مشهورین» این با استفاده ای که ما از تعلیل«فانّ المجمع علیه» کردیم می سازد لکن نیاز به توضیح داشت و همینطوری نمی شود انتقال به این معنی پیدا کرد. اما این مشکل مهمی نیست.

اشکال وجود روایت در شهرت فتوائیه

مشکل مهم این است که مقبولۀ ابن حنظله به مقتضای تعلیلش در هر کجائی که علت وجود داشت باید تمرکز بحث روی علت شود و در این مقبوله هم همینطور است اگر چه در اینجا مناقشه ای از مرحوم محقق بزرگوار محقق نائینی(قدس سره) هست که بعد عرض می کنیم که آیا قابل جواب هست یا نه؟ لکن با قطع نظر از مناقشه ایشان، هر کجا که علتی در کار باشد، باید تمام مسائل روی علت متمرکز پیدا کند، در این مقبولۀ ابن حنظله هم در رابطۀ با شهرت باید همۀ مسائل روی«فانّ المجمع علیه لا ریب فیه» تمرکز داشته باشد. ما معنی کردیم گفتیم: مفاد این روایت این است: «فان الروایه المشهوره من حیث المفاد و من حیث الفتوی لا ریب فیها من جهه ان مفادها حکم الله و حکم الرسول و الائمه(علیهم السلام)».

«لقائل ان یقول:» این مقدار نمی تواند مدعای شما در مسأله شهرت فتوائیه را ثابت کند برای اینکه بحث مهم شما در حجیت شهرت فتوائیه ثمره اش در اینجاست که اگر به یک