سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 360

نشود. خبر واحد یعنی«ما لا یکون متواترا سواء کان مستفیضا ام غیر مستفیض».

دخول خبر مستفیض در بحث خبر واحد

اجمالا در ملاک بحث در حجیت خبر واحد، خبر مستفیض هم داخل در این ملاک بحث است چه کسی خبر مستفیض را قسیم خبر واحد حساب کند یا خبر مستفیض را قسمی از خبر واحد قرار دهد، کما اینکه بعضی علمای شیعه و یا جماعه من الاخباریین یا کلّ آنها در رابطه با کتب اربعه، (تماما یا بعض علی الاختلاف بینهم) معتقدند که اخبار کتب اربعه یا بعضی از اینها مفید قطع است و برای انسان قطع می آورد، مخصوصا در رابطه با کتاب کافی مرحوم کلینی چه بسا این سوء استفاده و برداشت غیر صحیح را از این عبارت معروفه ای که از ناحیۀ مقدسه راجع به کتاب کافی مرحوم کلینی نقل شده که«کاف لشیعتنا» خیال کرده اند که این«کاف لشیعتنا» معنایش این است که تمام روایاتش مقطوع است. معنای«کاف لشیعتنا» این نیست که همۀ روایتهایش قطعی است، معنایش این است که در آن زمان برای استنباط، کتابی به این جامعی وجود نداشته و اگر کسی کتاب کافی در اختیارش بوده، در حقیقت یک منبع کاملی برای استنباط در اختیارش بوده نه اینکه روایت کتاب کافی، همه مقطوع الصدور و قطعی است. یا بعضی ها نسبت به تمام کتب اربعه این معنا را معتقد شده اند که قطعی الصدور هستند. نقل می کنند در بین علما و ائمۀ چهارگانۀ اهل تسنن هم احمد بن حنبل صاحب کتاب مسند معروف عقیده اش این بوده که این روایتهائی که از طریق خودشان و روایتهائی که در آن صحاح قبلی یا در کتاب خودش موجود است، اینها همه قطعیه است.

ما در این بحث با این افراد کاری نداریم و در جای دیگر باید با اینها بحث بکنیم که به چه مناسبت این روایات، عنوان قطعی الصدور داشته باشد؟ وجهی برای این قطع تحقق ندارد.

مشهور بین علمای شیعه و همچنین معروف بین علمای اهل تسنن این است که هیچ کتابی روایاتش قطعی الصدور نیست. تمام این جوامع روائیه که در بین شیعه است یا صحاحی که در بین اهل تسنن وجود دارد(صحاح سته) اینها روایاتش به صرف اینکه در این صحاح ذکر شده یا در جوامع چهارگانه ما ذکر شده، اتصاف به قطعیت ندارد. پس ما با این افراد هم در اینجا بحث نداریم. بحث ما با آن افرادی است که این روایت را به تعبیر رایج، ظنّی الصدور می دانند. می خواهیم بدانیم آیا حجیتی برای این روایات ولو به نحو اجمال در آنجائی که راوی ثقه باشد یا فرضا عادل باشد، وجود دارد یا نه؟