سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 384

در بحث حجیت شهرت فتوائیه بعضیها همین حرف را می زدند و می گفتند که ما از حجیت خبر واحد به فحوا و اولویت، حجیت شهرت فتوائیه را استفاده می کنیم، برای اینکه ظن حاصل از شهرت فتوائیه، از ظن حاصل از خبر واحد اقوا است. ما در جواب سؤال از اینکه چرا به خبر زراره عمل می کنیم نمی گوییم: برای اینکه خبر زراره افادۀ مظنه می کند، بلکه می گوییم: برای اینکه خبر زراره پشتوانه دارد و پشتوانه اش دلیلی است که بصورت قطع و یقین می گوید: «ان خبر الواحد حجه». وقتی ما با این پشتوانه، به خبر واحد عمل می کنیم آیا اتباع از غیر علم کرده ایم، یا اینکه مستند ما یک علم یقینی صددرصد است؟

تخصص داشتن ادله حجیت خبر واحد نسبت به آیات ناهیه

این تقریبی که ما عرض کردیم، حکومت نیست، بلکه شبیه به تخصصی است که مرحوم شیخ فرموده است که مقامش از ورود بالاتر است. مرحوم شیخ می خواهند بگویند: اگر دلیل قطعی بر حجیت خبر واحد قائم شد، حقیقتا دیگر«لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ» اینجا صادق نیست، همان طوری که«اکرم کل عالم» جاهل را از اول نمی گیرد و خروج جاهل از«اکرم کل عالم» بصورت تخصص مطرح است. مرحوم شیخ در ما نحن فیه می خواهند یک درجه بالا بروند، ولی ما چون فرق بین ورود و تخصص را به این نحو ذکر کردیم که ورود به مؤنۀ دلیل شرعی حاصل می شود، اما در تخصص، مسألۀ تکوین است، مسألۀ خارجی است و ربطی به تشریع هم ندارد و دلیل بر حجیت خبر واحد، یک دلیل شرعی است، لذا مسألۀ ورود را در اینجا ذکر می کنیم و الا اگر این جهت نبود، باید همان تخصص مرحوم شیخ انصاری را در اینجا قائل شویم، لکن چون پای شارع در کار است، و دلیل شرعی، خبر واحد را حجت می کند ولو اینکه دلیل، سیرۀ عقلائیه باشد، اما سیرۀ عقلائیه به کمک امضای شارع، دلیل بر حجیت خبر واحد است، لذا عنوانش، عنوان به کمک دلیل شرعی است و مسأله، به صورت ورود پیاده می شود نه به صورت تخصص.

جدا کردن ادلۀ حجیت خبر واحد از حیث تقدّم بر آیات ناهیه

مرحوم محقق نائینی(قدس سره) می فرماید: باید ادلۀ حجیت خبر واحد را از هم جدا کرد و سیرۀ عقلائیه را جدا قرار داد. سیرۀ عقلائیه حساب جدایی با آیات ناهیه دارد. تاره دلیل بر حجیت خبر واحد را سایر ادله قرار می دهیم مانند مفهوم آیۀ نبأ و آیات دیگر و مثلا روایات