سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 388

ترتیب اثری به این احتمال خلاف در مقایسه با مظنه، نمی دهیم. ایشان می فرماید که مطلب، اینطور نیست، بلکه عقلا در برخورد با خبر ثقه به همان کیفیتی که با قطع و یقین برخورد می کنند، با خبر ثقه هم به همان کیفیت برخورد می کنند، کأنّ هیچ گونه احتمال خلافی در کار نیست، احتمال ضد گفتۀ ثقه، اصلا وجود ندارد. وقتی که اینطور شد و خبر ثقه مثل یقین شد، دیگر از آیات ناهیه خارج است، در درجۀ اول تخصصا خارج است، حالا اگر در تخصص هم بگوییم مسامحه وجود دارد، لااقل به نحو ورود باید حکم کنیم به خروج سیرۀ عقلائیه از آیات ناهیه.

بعد می فرمایند: چطور می شود اینطور نباشد در حالی که اگر ما بخواهیم سیرۀ عقلائیه را هم یکی از مصادیق آیات ناهیه بدانیم، به دنبالش لابد باید ملتزم شویم به اینکه آیات ناهیه از سیرۀ عقلائیه رادعیت دارد و این سیرۀ عقلائیه فی نفسه حجیتی ندارد، در صورتی که حجت آن است که رادعی از ناحیۀ شارع درباره آن نرسیده باشد. اگر ما بگوییم: سیرۀ عقلائیه هم دربارۀ عمل به خبر ثقه، یکی از مصادیق و افراد آیات ناهیه و اتباع غیر علم است، لازمه اش این است که ما آیات ناهیه را بعنوان رادع از سیرۀ عقلائیه مطرح کنیم، و در نتیجه سیرۀ عقلائیه نتواند دلیل بر حجیت خبر واحد باشد.

لزوم دور از رادعیت آیات ناهیه نسبت به سیره نزد محقق نائینی ره

اگر کسی بگوید: چه اشکالی دارد اگر ما آیات ناهیه را به عنوان رادع از سیره مطرح کنیم؟ ایشان می فرماید: دور محال در اینجا تحقق پیدا می کند، «یستلزم الدور المحال» برای اینکه اگر آیات ناهیه بخواهد از سیره رادعیت داشته باشد، به عنوان اینکه سیره هم یکی از مصادیق اتباع غیر علم است، متوقف بر این است که سیرۀ عقلائیه، مخصّص عموم آیات ناهیه نباشد، پس رادعیت آیات ناهیه از سیرۀ عقلائیه یتوقف بر اینکه این سیرۀ عقلائیه این آیات ناهیه را تخصیص نزده باشد، و الا اگر تخصیص زده باشد، عنوان رادعیت مطرح نیست، آنوقت می آییم سراغ مخصصیت سیره و عدم مخصصیتش؛ اگر این سیره بخواهد مخصّص آیات ناهیه نباشد، این فرع این است که آیات ناهیه، رادعیت داشته باشد، پس رادعیت، متوقف بر این است که سیره«لم تکن مخصصا لعموم الایات الناهیه» و مخصص نبودن هم متوقف بر رادعیت است، در نتیجه رادعیت، متوقّف علی الرادعیه. لذا در اینجا باید مشکل را از ریشه حل کنیم و بگوییم: اصلا سیرۀ عقلائیه، مصداق آیات ناهیه نیست تا عنوان رادعیت و عدم