سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 389

رادعیت، مطرح باشد. سیرۀ عقلائیه حقیقتا یا کأنّ از مصادیق علم است، وقتی که از مصادیق علم شد، دیگر آیات ناهیه نسبت به سیرۀ عقلائیه نقشی ندارد.

بعد می فرمایند: اگر ما یک درجه تنزل کنیم و سیرۀ عقلائیه را به عنوان ورود یا به عنوان تخصّص، بر آیات ناهیه مقدم نداریم، حداقل همان مسألۀ حکومت را مطرح می کنیم، می گوییم: همان طوری که سایر ادلۀ حجیت خبر واحد بر آیات ناهیه حکومت دارد، سیره هم مثل همان«صدّق العادل» حکومت دارد، و وقتی که مسألۀ حکومت مطرح شد، دیگر معنا ندارد کسی دلیل محکوم را مقدم بر دلیل حاکم بداند، بلکه دلیل حاکم تقدم دارد.

پس خلاصه فرمایش دیروز و امروز ایشان این شد که تقدم سایر ادلۀ حجیت خبر واحد غیر از سیرۀ عقلائیه بر آیات ناهیه به نحو حکومت است، اما در سیرۀ عقلائیه در درجۀ اول، مسألۀ ورود یا تخصّص مطرح است، اما با تنزل باید همان مسألۀ حکومت را در اینجا مطرح کنیم. این بیانی است که ایشان فرموده اند.

عدم استفادۀ القای احتمال خلاف از ادلۀ حجیت خبر واحد

بیان ایشان از جهاتی مورد مناقشه و مورد اشکال است: این فرمایش دیروزشان که معنای «صدّق العادل» این است که شما احتمال خلاف را باید القاء کنید و در مورد وجود خبر واحد، کأنّ علم تحقق دارد، و انسان با خبر واحد، کأن عالم می شود و لو فی عالم العبّد و جوّ تعبد.

اولا می گوییم: این حرف از کجا در آمده است؟ اگر ما از آیات و روایات و ادلۀ دیگر فرضا یک چیزی شبیه«صدّق العادل» استفاده کردیم، معنای«صدّق العادل» چیست؟ معنایش این است که با وجود خبر عادل«انت متیقن، انت عالم و الق احتمال الخلاف»؟ در کجای«صدّق العادل» چنین معنائی هست؟ آنکه در رابطۀ با حجیت خبر، مطرح است، همین معنای حجیت است.

«صدّق العادل» نه معنایش این است که شما اعتقاد قلبی پیدا کن به اینکه عادل راست می گوید که وظیفه، اعتقاد قلبی باشد، نه معنایش این است که«انت فی مقابل الخبر العادل متیقن». این متیقن را ما از کجا استفاده کنیم؟ این کلمۀ«الق احتمال الخلاف» که ایشان در رابطۀ با امارات شرعیه مطلقا ذکر می کنند، یک مطلبی نیست که دارای واقعیت باشد، و نمی شود هم اصلا چنین چیزی باشد، برای اینکه شارع می خواهد چه معامله ای با خبر عادل بکند؟ شارع چه تصرفی روی خبر عادل دارد؟ آیا غیر از مسألۀ حجیت خبر واحد، چیز دیگری در کار است؟

خبر واحد با همان حیثیتی که در آن هست، با همان خصوصیتی که در آن هست، روی