سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 424

درس یکصد و بیست و هشتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

بحث در استدلال به آیۀ نبأ از راه مفهوم شرط بود. اشکالاتی متوجه این استدلال شده بود، یک اشکال اساسی این است که قضایای شرطیه اصلا دارای مفهوم نیست و به تعبیر دیگر:

مفهوم شرط لیس بحجه فضلا عن سائر المفاهیم. اشکال دیگر این بود؛ بر فرض که ما برای قضیۀ شرطیه مفهوم قائل بشویم، این مفهوم نسبت به آن قضایائی است که شرط در آن قضایا برای بیان موضوع، مطرح نشده باشد، و الا اگر شرط، سبق لبیان الموضوع مثل همان مثال معروف«ان رزقت ولدا فاختنه»، اینجا قضیۀ شرطیه دارای مفهوم نیست و گفته شده بود که آیۀ نبأ هم از همین قبیل است و بحث در این جهت را گذراندیم.

یک اشکال دیگری شده بود و آن اشکال این بود که اگر مفهوم را در رابطۀ با آیۀ نبأ هم قائل باشیم و بگوییم که شرط برای بیان تحقق موضوع نیست، لکن مفهوم در آیۀ نبأ این نیست که «خبر العادل حجه»، بلکه مفهوم این است که خبر عادل وجوب تبین ندارد، اما حالا که وجوب تبین ندارد، خودش تمام الموضوع برای حجیت است یا اینکه در موضوع حجیت،