سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 48

درس هفتاد و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

دلایل(ابن قبه) بر امتناع تعبد به ظن

عرض کردیم، آنچه در ما نحن فیه مهم است، این است که ببینیم آیا این دلیلهایی که به آنها استدلال شده بر اینکه تعبّد به مظنه امتناع وقوعی دارد، تمام است یا نه؟ اگر تمام نشد، همین مقدار برای ما کافی است، منتها به ضمیمه یک دلیل قطعی که دلالت بر حجیت یک مظنه ای بکند، ما دو مطلب را استفاده می کنیم؛ هم اصل امکان را و هم وقوع آن ممکن را! چون امکان، ملازم با وقوع نیست، اما وقوع، کاشف از امکان است. نمی شود چیزی وقوع پیدا بکند و امکان وقوعی نداشته باشد.

برای ملاحظه دلیلهای اینها، کسی که در رأس این قول قرار گرفته، (ابن قبه) است، که او دو دلیل بر این مطلب اقامه کرده، لکن یک دلیلش تنها در مورد خبر واحد است، و در غیر خبر واحد، جریان پیدا نمی کند. اما دلیل دوم او با آنکه عنوانش خبر واحد است لکن دلیل،