سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 503

نیست، بلکه«النبأ علی قسمین: قد یکون عظیما و قد یکون غیر عظیم» لکن اجمالا در آیۀ نبأ روی عنوان نبأ تکیه شده بود، اما در اینجا عنوان انذار مطرح است. انذار عبارت از مطلق نبأ نیست، انذار عبارت از آن نبأی است که مشتمل بر تخفیف باشد، مشتمل بر اخافه باشد، این عبارت از انذار است. لذا کلمۀ نذیر در مقابل بشیر در قرآن کریم به عنوان دو وصف رسول خدا(صلی الله علیه و آله) مطرح شده. بشیر یعنی خبر مشتمل بر بشارت، نذیر یعنی خبر مخبر مشتمل بر انذار و اخافه. آن وقت چه چیزی با انذار مناسبت دارد؟ آیا اینکه زراره وجوب نماز جمعه را روایت کرد و شما می خواهید از این آیه استفاده کنید که باید به دنبال خبر زراره، نماز جمعه خوانده شود، این اسمش انذار و تحذر است؟ یا اینکه تحذر متناسب با انذار این است که یک خوف نفسانی پیدا بشود، یک حالت نگرانی نفسانی تحقق پیدا کند، و الا زراره بگوید: نماز جمعه واجب است، شما هم بروید نماز جمعه را بخوانید، خودتان هم استعمال می کنید که ما حذر کردیم عقیب الانذار؟ حالا به انذارش هم از نظر خبری، روی این تحذر کاری نداریم، اما کلمۀ حذر را شما اینجا بکار می برید؟ یا اینکه حذر عقیب الانذار و معنی الانذار هو الاخبار المشتمل علی الاخافه، که عبارت از آن جائی است که یک نگرانی نفسانی تحقق پیدا کند، و انسان، عقیب الاخافه خوف پیدا کند. اخافه مربوط به نفس است، خوف هم مربوط به نفس است، پس معلوم می شود که این«یحذرون» حداقل دلالتش بر این که مقصود از حذر، همان موافقت عملیه با قول مخبر باشد نیست و همین مطلب اصلا اساس استدلال به آیه را از بین می برد، هرچه هم که مشکلات دیگر آیه را برطرف کنیم و از اشکالات دیگر آیه صرف نظر کنیم، همین اقتضاء می کند که مسأله به این صورت نباشد که بشود به این آیه استدلال کرد.

لزوم دقت بیشتر در آیات قرآن

قبل از اینکه مطالب روز قبلی را دنبال کنم چون متأسفانه من هر وقت که در مباحث اصولیه و یا مباحث فقهیه به استدلال به یک آیه ای، برخورد می کنم می بینم متأسفانه مخصوصا در فقه، آن طوری که شأن استدلال به آیه و رعایت آیه است، درست ملاحظه نشده یا از باب اینکه یک ذهنیات قبلی برای ما در رابطۀ با مفاد آیه وجود داشته، مثل همین آیۀ نفر که از اول که طلبه شدیم، دائم به گوش ما خوانده اند که این آیۀ نفر معنایش این است که از شهر و زندگیتان دست بردارید، بیائید درس بخوانید، تفقه کنید و بعد هم بروید مسائل را در