سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 517

حذر هم باشد و ما به اطلاقش تمسک بکنیم و از راه اطلاقش استفاده کنیم که این وجوب تحذر به نحو اطلاق ثابت است چه قول منذر، افاده علم بکند و یا اینکه قولش افاده علم نکند؟

معنای تحذّر و معنای مناسب آن با آیه

مخصوصا با آن نکته ای که ما عرض کردیم که مقصود از تحذر اصلا تحذر عملی نیست.

آن تحذری که در بحث حجیت خبر واحد بحث می کنیم که مقصود از آن این است که انسان تطبیق بدهد عمل خودش را بر خبر واحد، اگر خبر واحد گفت: نماز جمعه واجب است بخواند، اگر گفت: فلان چیز حرام است او ترک بکند، عمل خودش را بر مفاد خبر واحد تطبیق بدهد. آنچه که ما در حجیت خبر واحد دنبالش هستیم، یک چنین معنایی است که اگر روایت صحیحه زراره در وسایل، بیان یک حکم لزومی وجوبی داشت، ما بر طبق او عمل کنیم، اگر یک حکم لزومی تحریمی را دلالت داشت، ما عملا ترک بکنیم آنچه را که روایت دلالت بر حرمتش می کند ولی معلوم نیست که مقصود از حذر در آیه شریفه، یک چنین معنایی باشد.

مقصود از حذر، همان حالت نفسانیه است که مناسبت با انذار هم دارد. انذار، خبر همراه با اخافه است، مشتمل بر تخویف است. خوف، یک مسأله نفسانیه است و یکی از صفاتی است که برای نفس انسان تحقق پیدا می کند لذا متناسب با انذار همان تحذر نفسانی است و این هم تأیید می کند همان مطلبی را که در تفسیر آیه ما عرض کردیم ولو اینکه دوجور تفسیر شده بلکه سه جور تفسیر شده اما سیاق و ظاهر آیه این معنا را اقتضا می کند که یک عده ای در آن جنگهایی که خود رسول الله(صلی الله علیه و آله) شرکت ندارد که سریه می گویند فی مقابل الغزوه، جنگهایی است که رسول خدا در مدینه هستند طبعا مسلمانها هم در جنگ شرکت می کنند می خواهد بگوید: یک عده ای کوچ بکنند و در جنگ شرکت بکنند از مسلمانها، اینها آن مسائلی را که بالمشاهده و بالعیان لمس می کنند، آن امدادهای غیبی که بر خلاف جریانات طبیعی هست، اینها را در ذهن خود ضبط کنند و وقتی که برمی گردند به قوم خودشان که مقابله اقتضا می کند که این قومشان عبارت از آنهایی هستند که درست زیر بار اسلام نرفته اند، این مسائل را برای آنها نقل بکنند، مثل مطالبی که از جبهه های جنگ ما برای مردم نقل می شد تا اینهایی که نسبت به اسلام چندان اعتقادی ندارند، یک حالت خضوع و