سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 563

کیفیت یک جواب روشنی انسان بتواند به ایشان بدهد، مخصوصا با توجه به این که مرحوم آخوند(قدس سره) در کتاب کفایه تقریبا یک حمایت و تأییدی از این بیان صاحب حاشیه دارند. ایشان می فرمایند که مبنای این دلیل، آن حرفهای قبلی نیست، یا چیزی که بازگشت به دلیل انسداد که نتیجه اش حجیت مطلق مظنه باشد، نیست، به این حرفها برنمی گردد بلکه این دلیل، خودش یک دلیل مستقلی است و یک مبنای مستقلی دارد. بعد می فرماید: مبنایش این است که می خواهد بگوید: این اخبار و روایاتی که آن سنت به معنای قول فعل و تقریر را حکایت می کند، خود این اخبار، وجوب اتباع دارند و وجوب اخذ و عمل بر طبق اینها هست.

لکن این هم یک توجیهی است که به حسب ظاهر دلیل، آدم نمی تواند این معنی را بپذیرد.

مبنای این دلیل بر وجوب اخذ به روایات است، از کجا وجوب اخذ به روایات حاصل شده؟ از چه طریقی وجوب اخذ به روایات ثابت شده که ما بگوییم: مبنای این دلیل، یک چنین معنائی است؟ لذا یک مشکلی است که این محقق بزرگوار صاحب حاشیه در این دلیل چه می خواهد ذکر کند؟

وجوب اتباع مظنون السنه

آنچه یک قدری به ذهن انسان می آید، ولو اینکه آن هم به یک نحو قابل مناقشه است، ولی به حسب ظاهر، یک وجهی دارد و آن این است که بگوییم: مقصود ایشان از سنت، همان قول و فعل و تقریر معصوم(علیه السلام) است و حدیث ثقلین، همان معنی را دلالت دارد. حدیث ثقلین همان طوری که تمسک به کتاب را واجب می کند، تمسک به قول و فعل و تقریر معصوم را هم واجب می کند و کسی نمی تواند در این معنی مناقشه ای داشته باشد، آن وقت، ارتباطش با ما نحن فیه به این صورت باشد که ایشان بفرماید: بعد از آنکه شما قبول کردید که قول و فعل و تقریر معصوم، لزوم اتباع دارد، آن وقت ما می آئیم سراغ این مطلب، می گوییم:

در جائی که قول و فعل و تقریر معصوم را می دانیم، آنجا بحثی نیست، هم علم داریم به قول معصوم و هم حدیث ثقلین قول معصوم را در کنار قرآن برای ما حجیت قرار داده و برای آن اعتبار، قائل شده، اما اگر در موردی، قول و فعل و تقریر معصوم را ندانیم، در درجۀ بعد، نوبت به مظنه می رسد که نتیجه این می شود که ما که به خبر زراره اخذ می کنیم، برای این است که این خبر زراره یظنّ قوله قول المعصوم(علیه السلام)، مظنه داریم به اینکه این قول معصوم است و روی ظن به این مطلب، ما بر طبق خبر زراره عمل می کنیم. ممکن است به این کیفیت،