سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 571

حرف را زد، گفت: شما می خواهید که شارع فرضا از این سیرۀ عقلائیه، ردع کرده باشد، چه ردعی بالاتر و بهتر از خود قرآن کریم که می فرماید: «لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ» ، به ضمیمۀ اینکه اختصاص به مسائل اعتقادیه ندارد و به ضمیمۀ یک مطلب دیگری که در اول بحث حجیت خبر واحد بحث کردیم، و آن این است که بعضی ها معتقد بودند که این آیات ناهیه«لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ» و امثال ذلک، اگر بخواهد از سیرۀ عقلا بر عمل به خبر ثقه، رادعیت داشته باشد، مستلزم دور است، و چون مستلزم دور است، لذا می گفتند: این آیات ناهیه نمی تواند رادعیت داشته باشد برای اینکه اتصافش به رادعیت، مستلزم تحقق دور است و ما آنجا جواب دادیم، گفتیم: هیچ دوری لازم نمی آید و بیان عدم دور را در همان بحث اول و دوم حجیت خبر واحد ذکر کردیم. در نتیجه، در آیات ناهیه، دو مشکل هست که هر دوی آنها کنار می رود: یکی اختصاص آیات ناهیه به مسائل اعتقادی که گفتیم: اینطور نیست، یکی هم اینکه رادعیت آیات ناهیه مستلزم دور است که این را هم عرض کردیم مستلزم دور نیست.

پس چه اشکالی دارد که«لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ» در مقابل این سیرۀ عقلائیه به عنوان رادع و بعنوان مخالفت شارع با این سیرۀ عقلائیه مطرح باشد؟

نیاز به رادع صریح از بنای عقلا بر عمل به خبر ثقه

این جوابش این است که رادع در مواردی مثل یک چنین سیرۀ عقلائیۀ با این تعمیق و ریشه ای که در آن وجود دارد، اگر شارع بخواهد با این سیره مخالفت کند، به نحو یک مسألۀ عام نمی تواند اکتفا کند، نمی تواند به کلی«لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ» اکتفا کند، این دلیل خاص می خواهد، ردع خاص لازم دارد، مثل همان باب قیاسی که ائمه(علیهم السلام) صریحا مسألۀ قیاس را کوبیدند. به سید مرتضی(علیه الرحمه) عرض می کنیم که اگر به نظر شما، عمل به خبر واحد هم مثل عمل به قیاس است(که ایشان یک چنین تعبیری را به کار بردند) چرا همان طوری که ائمه(علیهم السلام) با قیاس به همین صراحت، مبارزه کردند، با خبر واحد مبارزه نکردند؟ چرا نگفتند که اگر کسی در شرعیات به خبر واحد عمل کند، محق الدین، در حالی که در باب قیاس به صراحت این معنی را فرمودند؟ در مسائلی از این قبیل نمی شود به«لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ» اکتفا کرد. آیا می شود به«لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ»

در مقابل قیاس با آن روایتی که بین علمای اهل تسنن دارد، اکتفا کند، یا اینکه قیاس باید بالخصوص مورد ردع و انکار واقع بشود و شاید عمل به خبر ثقه از قیاس هم به مراتب بالاتر