سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 10 صفحه 578

مسألۀ حجیت خبر واحد است که ما من مسأله الا و اینکه نیاز به استدلال به خبر واحد داریم، بیننا و بین وجداننا این سیرۀ عقلائیه به این کیفیتی که دیروز و امروز عرض کردیم، در هیچ یک از مراحلش نمی شود تردید کرد و در هر جهتی از جهاتش مؤیّدی برای این معنی وجود دارد که شارع مقدس پذیرفته است که در شرعیات به خبر ثقه عمل بشود و همان نکته به عنوان شاهد بسیار مهمی است بر امضاء شارع.

کفایت ثبوت وثاقت نوعیه راوی

حالا یک بحثی در نتیجۀ این دلیلی که بر حجیت خبر واحد اقامه کردیم از این نظر هست که آیا معنای عمل به خبر ثقه در بین عقلاء که حالا ثابت شد که شارع همان رویۀ عقلاء را در شرعیات نه تنها ردع نکرده بلکه امضاء کرده، در این دو باید یک قدری دقت کرد که آیا خبر ثقه معنایش این است که از نظر آن کسی که این خبر بر او آورده شده، اتصاف به یک وثاقت شخصیه داشته باشد؟ آیا معنای خبر ثقه یعنی«خبر من یکون ثقه عندی» نزد شخص من باید اتصاف داشته باشد بانّه ثقه؟ آیا بنای عقلا بر عمل به خبر ثقه این است؟ یا کسی که عرف و اهل خبره او را ثقه می دانند ولو اینکه ثقه بودنش از نظر شخص من، محرز نباشد، اما مردم او را ثقه می دانند، دیگران به ثقه بودن این شخص، حکم می کنند. در آن روایتی که یک کسی از امام سؤال کرد: «أفیونس بن عبد الرحمن ثقه؟» که این دلیل بر این است که عمل به خبر ثقه، مفروغ عنه است امام هم در جواب فرمود: بله، این بله یعنی چه؟ یعنی امام می خواهند بفرمایند: من بما انّی امام وقتی که حکم می کنم به اینکه یونس بن عبد الرحمن ثقه دیگر برای توی سائل باید این ثقه بودن محرز باشد به لحاظ اینکه امام، همۀ خصوصیات را می داند؟ بر حسب اعتقاد ما اگر امام فرمود: «هذا المایع خمر» ما دیگر نمی گوییم: یک نفر شهادت داده بانّه خمر، می گوییم: امام عالم به غیب فرموده: «ان هذا خمر» از این نظر برای ما تردیدی وجود ندارد. اما در این سؤال و جوابی که آن شخص می کند، از امام می پرسد: یونس بن عبد الرحمان ثقه؟ و امام هم در جواب می فرماید: بله، یعنی من بما انی امام حکم می کنم بانّه ثقه که بعد از حکم من به وثاقت یونس، دیگر نباید تردیدی در وثاقت یونس داشته باشی؟ آیا معنای این روایت این است؟ یا اینکه ظاهر این است که مسألۀ امامت مطرح نیست، مسألۀ آشنا بودن به وضع یونس بن عبد الرحمن است، یعنی سؤال از امام به عنوان یک فرد آشنا است، آیا شما یونس بن عبد الرحمن را ثقه می دانید؟ امام هم فرمود: بله، مثل زماننا هذا. اگر