سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 147

وجود تشهد و سوره را یا ترک تشهد و سوره را؟ پیداست که«ما نسوه» عبارت از فعل و ایجاد سوره است. نسیان متعلق به فعل، موجب ترک سوره می شود لذا می گوید: تشهد را فراموش کردم و انجام ندادم. پس فراموشی متعلق به وجود تشهد، متعلق به وجود سوره است و«ما نسوه هو وجود السوره التی تعلق به النسیان، وجود التشهد الذی تعلق به النسیان». پس بر فرضی که ما در حدیث رفع، مسأله اختصاص به امور وجودیه را مطرح کنیم و بگوییم: امور عدمیه از دایره حدیث رفع خارج است، مع ذلک در ما نحن فیه، «ما نسوه عباره عن فعل التشهد، عباره عن فعل السوره». لذا هیچ مشکلی در اسناد رفع به این فعل وجودی نیست. این یک دلیل ایشان با اشکال آن. بعضی از این دلیلها هم لا ینبغی از مثل مرحوم محقق نائینی با آن تبحر و آن مرتبه بلندی که در فقه و اصول داشته اند، ذکر شود، ولی به هر حال ذکر شده است.

اختصاص حدیث رفع به آثار شرعیه

دلیل دومی که ذکر کرده اند، عبارت از این است که همان طوری که در باب استصحاب، استصحاب در رابطه با نفی و اثبات آثار شرعیه مطرح است، «لا تنقض الیقین بالشک» فقط در محدوده آثار شرعیه است، و کاری به آثار عقلیه و عادیه و حتی آثار شرعیه ای که به توسط لازم عقلی یا لازم عادی بار شده باشد ندارد«لا تنقض الیقین بالشک ناظر الی الاثار الشرعیه فقط» آن هم آثار شرعیه بلا واسطه، همین معنا بعینه در حدیث رفع هم وجود دارد. رفع این عناوین تنها به لحاظ آثار شرعیه ای است که مترتب بر این عناوین است و لذا این سوره منسیه را که شما می خواهید به حدیث رفع رفعش بکنید، اثر سوره این است که اگر این سوره در نماز واقع بشود، مسأله اجزاء و صحت به دنبال آن تحقق پیدا می کند و اجزاء و صحت، لوازم عقلیه و آثار عقلیه یک عمل مرکب عبادی است. اگر یک عبادتی با تمام اجزاء و شرایط در خارج، تحقق پیدا بکند، این شارع نیست که به صحت هذه العباده حکم می کند بلکه عقل بعد از اینکه ملاحظه کرد این عمل عبادی با تمام شرایط و اجزائش در خارج واقع شده است و عنوان مأمور به کاملا منطبق