سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 214

به دست بیاوریم، بگوئیم: یک زمانی بوده ولو قبل الاسلام که نهیی از شارع مقدس اسلام، نسبت به این شرب توتون، صادر نشده بود، بعد از آنکه دین اسلام آمد، احکام اسلام یکی بعد از دیگری جعل شد، ما شک می کنیم که آیا نسبت به شرب توتون«ورد و صدر من الشارع نهی ام لم یرد و لم یصدر من الشارع نهی؟» استصحاب کنیم عدم ورود نهی را برای احراز عدم غایت که احراز عدم غایت را برای ترتیب حکم مغیا لازم داریم.

ایشان می فرماید وقتی که مطلب به اینجا می رسد و می خواهید عدم الغایه را از راه استصحاب عدم ورود نهی احراز کنید تا بعد بیائیم سراغ«کل شیء مطلق»، از شما سؤال می کنیم که این استصحاب عدم ورود نهی را، برای چه هدف و چه منظوری اجرا می کنید و می خواهید چه نتیجه ای از این استصحاب بگیرید؟

با توجه به کلمات ایشان، در جواب این سؤال، یکی از احتمالات چهارگانه را می توانید جواب بدهید: یکی اینکه در پاسخ ما بگوئید: ما عدم ورود نهی را استصحاب می کنیم برای اینکه می خواهیم بگوئیم: شرب توتون به حسب ظاهر، حرمتی ندارد.

می خواهیم بگوییم: این شرب توتون مشکوک الحرمه الواقعیه، به حسب حکم ظاهری، لیس بحرام، بیشتر از این، نمی خواهیم. همین مقدار؛ می خواهیم بگوئیم: شرب تتن لیس بحرام، اما نه لیس بحرام واقعا، بل لیس بحرام ظاهرا، برای اینکه استصحاب یکی از اصول عملیه است و استصحابی که اصل عملی است، حکم واقعی را ثابت نمی کند. شما اگر با استصحاب، وجوب نماز جمعه را در عصر غیبت ثابت کنید، معنایش این نیست که استصحاب، حکم واقعی نماز جمعه را برای شما روشن کرده است، بلکه معنایش این است که استصحاب می گوید: وظیفۀ ظاهری شما در عصر غیبت این است که نماز جمعه را بخوانید، اما حکم واقعی نماز جمعه در عصر غیبت چیست؟ استصحاب دیگر نمی تواند مبیّن حکم واقعی نماز جمعه در عصر غیبت باشد.

عدم احتیاج به حدیث با اجرا شدن استصحاب

حال اگر احتمال اول را ذکر کنید، و بگوئید: ما بیشتر از این لازم نداریم، دنبال مطلب