سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 255

تمسک کنیم و یا اینکه همان طوری که مرحوم محقق خراسانی(قدس سره) فرموده اند با وجود کلمۀ«بعینه»، مطلب تغییر نمی کند؟ اگر کلمۀ«بعینه» نبود، چطور روایت، هم در شبهات حکمیه دلالت بر اصاله الحلیه داشت و هم در شبهات موضوعیه؟ وجود کلمۀ «بعینه» به نظر مرحوم محقق خراسانی(قدس سره) ایجاد فرق نمی کند، بلکه همین عمومیت نسبت به شبهات حکمیه و شبهات موضوعیه(که هردو محل بحث ما هست، لکن تکیۀ ما بیشتر روی شبهات حکمیه است) باقی است و هیچ فرقی ایجاد نشده است.

تأکیدی بودن عنوان«بعینه» برای«تعرف»

امام بزرگوار(قدس سره) برای محقق خراسانی(قدس سره) یک مؤیدی ذکر فرموده اند و آن این است که این«بعینه» عنوانش، عنوان تأکید است و تأکید خود معرفت و خود علم است، «حتی تعرف بعینه» یعنی یک معرفت حقیقی، یک معرفت کامل و معرفت علمی، مثل«جاء زید بعینه» یعنی کسی تردید نکند در اینکه جائی عبارت از زید بوده، بلکه خودش، با همۀ خصوصیاتی که در او وجود دارد، آمده است. ایشان می فرماید: این کلمۀ«بعینه» تأکید معرفت است، یعنی«حتی تعرف کانّ بعین المعرفه و بالیقین و العلم الکامل، انه حرام» و اگر تأکید برای معرفت شد، چیزی را اضافه نمی کند، مطلبی را تغییر نمی دهد، وجود و عدمش در مفاد روایت، یکسان خواهد بود. آن وقت نتیجه این می شود؛ همان طوری که با نبود کلمۀ«بعینه» در شبهات حکمیه، استدلال به این روایت، هیچ مانعی نداشت، حالا هم که کلمۀ«بعینه» وجود دارد، مطلب تازه ای را دلالت ندارد و وجود این کلمه، سبب نمی شود که شبهات حکمیه از مفاد حدیث خارج شود.

عدم ارتباط«بعینه» به«تعرف»

لکن به حسب جنبۀ ادبی، «حتی تعرف انه حرام بعینه» مخصوصا با این ضمیری که در «بعینه» وجود دارد، نمی تواند مربوط به معرفت باشد، کانّ اینطوری می شود: «حتی