- اصل برائت 1
- اشاره 1
- اشاره 2
- احتمال چهارم در آیۀ«لا یُکَلِّفُ اللّهُ...» جمع بین همه احتمالات 3
- عدم امکان جمع بین مفعول مطلق و مفعول به 4
- جمع بین مفعول مطلق و مفعول به بالتسامح 6
- فرق بین وجوب و تحریم از نظر معنای مصدری و اسم مصدری 7
- پرسش: 8
- اشاره 9
- عدم امکان جمع بین متباینین ولو تسامحا 9
- رفع شبهه به استعمال موصولات در معنای عام خودشان 11
- عدم انحلال در معنای مای موصوله 12
- اشکال در نحوه ارتباط فعل«لا یکلف» با مای موصوله 13
- پرسش: 15
- اشاره 16
- خلاصۀ بیان محقق عراقی(ره) دربارۀ آیۀ«لا یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلاّ ما آتاها» 16
- تباین بین معانی حرفیه 18
- عدم امکان تمسک به اطلاق آیه از نظر محقق عراقی(ره) 20
- پرسش: 22
- اشاره 24
- امکان استدلال به آیۀ«لا یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلاّ ما آتاها» برای برائت 24
- بررسی امکان استدلال به آیه طبق احتمال چهارم 25
- شرط تمسک به اطلاق 26
- عدم امکان تمسک به اطلاق آیه در ما نحن فیه 27
- بررسی امکان استدلال به آیه در مقابل اخباریین 28
- پرسش: 30
- اشاره 32
- عدم استقلال وجوب احتیاط 33
- لازمه وجوب نفسی احتیاط 34
- تمسک به روایات برای اثبات برائت(حدیث رفع) 35
- اعتبار فهم عرف در فهم کلمات شارع 37
- معنای رفع و دفع از نظر عرف 38
- پرسش: 39
- اشاره 40
- وجود نسبت عام و خاص مطلق بین رفع و دفع 42
- تغایر مفهوم رفع و دفع از نظر عرف 43
- لحاظ زمان در معنای رفع و دفع 43
- استعمال کلمۀ«وضع» به جای«رفع» در روایات 44
- تشریعی بودن رفع در حدیث رفع 45
- معنای مجاز در کلمه و مجاز در اسناد 47
- پرسش: 47
- اشاره 49
- بررسی مجاز در اسناد در حدیث رفع 49
- حقیقی بودن اسناد رفع از نظر محقق نائینی(ره) 50
- کیفیت انشای حکم در حدیث رفع نزد محقق نائینی(ره) 52
- عدم تحقق انشای احکام از طریق معصومین 53
- عدم فرق بین انشائی بودن و اخباری بودن جمله در نیاز به تقدیر 55
- پرسش: 56
- تشریعی بودن رفع نزد محقق نائینی(ره) 57
- اشاره 57
- توجیه حدیث رفع به تقدیر گرفتن مؤاخذه 58
- تکوینی بودن مؤاخذه و عدم ارتباط رفع آن به تشریع 60
- عدم مصحّح بودن مؤاخذه برای اسناد رفع به نفس امور نه گانه 61
- استشهاد به حدیث رفع برای رفع غیر مؤاخذه در روایات 61
- تقدیر گرفتن اثر ظاهر در هر کدام از امور نه گانه 63
- ملازمۀ بین رفع اثر ظاهر و اثبات اثر غیر ظاهر 64
- پرسش: 65
- اشاره 66
- مؤیّد مرفوع بودن همۀ آثار در حدیث رفع 67
- مثال برای عدم مرفوع بودن امر عدمی 68
- دلیل محقق نائینی(ره) بر اختصاص حدیث رفع به امور وجودیه 70
- پرسش: 71
- اشاره 72
- عدم فرق در رفع ادعایی بین امر وجودی و امر عدمی 73
- تناقض ادعایی بودن معنای رفع و رفع موضوعیت اشیاء برای حکم شرعی 74
- عدم استفاده شدن رفع موضوعیت از حدیث رفع 75
- فرق بین عدم مطلق و عدم مضاف در ما نحن فیه 77
- پرسش: 78
- اشاره 79
- فرق بین عدم مضاف و عدم مطلق 79
- توسعه در معنای حدیث رفع با ادعایی دانستن رفع 80
- ترتب احکام شرعیه بر امور عدمیه 81
- رفع آثار امور عدمیه به کمک حدیث رفع 83
- پرسش: 85
- اشاره 86
- نسبت حدیث رفع با احکام متعلق به خطأ و نسیان و مانند آن 86
- سنخیت بین عناوین اشیاء با رفع 87
- اختصاص حدیث رفع به احکام اشیاء به عنوان اولیه 90
- معنای امتنان بر همۀ امّت در حدیث رفع 91
- نسبت حدیث رفع با«من اتلف مال الغیر فهو له ضامن» 92
- پرسش: 93
- اشاره 94
- نحوۀ حکومت حدیث رفع بر ادلۀ واقعیه بنظر محقق نائینی(ره) 95
- شمول حدیث رفع نسبت به شبهات حکمیه و موضوعیه 97
- تعلق ضرر به موضوع در قاعدۀ لا حرج 98
- امکان تعلق نسیان به حکم 99
- پرسش: 100
- اشاره 101
- شمول«ما لا یعلمون» نسبت به شبهات حکمیه 101
- مقتضای وحدت سیاق در حدیث رفع 102
- مقتضای وحدت سیاق حدیث رفع با ملاحظۀ همه فقرات آن 103
- تعدد سیاق حدیث رفع نزد محقق عراقی(ره) 104
- لازمۀ اسناد عدم العلم به حکم 105
- فعل جوانحی بودن طیره و حسد وسوسه در تفکر در خلق 107
- پرسش: 108
- اشاره 109
- امکان تعلق جهل به شیء به اعتبار مجهولیت نوع آن 110
- لازمۀ سعۀ معنای ما موصوله 111
- لازمۀ وحدت سیاق حدیث رفع طبق توسعه در معنای«ما» 113
- اشکال استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد و جواب آن 114
- استفادۀ ثقل مرفوع از استعمال کلمۀ«رفع» و جواب آن 115
- پرسش: 116
- اشکال جمع بین حقیقت و مجاز از اسناد رفع به«ما لا یعلمون» 117
- اشاره 117
- لازمۀ مبهم بودن معنای موصول در ما نحن فیه 119
- مبهم بودن معنای موصول و مجازی بودن اسناد رفع به«ما اکره علیه» 120
- معنای شمول«ما لا یعلمون» نسبت به شبهات موضوعیه و حکمیه 122
- اشاره 125
- معنای رفع خطا و نسیان در حدیث رفع 125
- استدلال به حدیث رفع برای صحت نماز با جزء منسی شده 127
- نسیان اجزاء و شرائط در عبادات 128
- پرسش: 129
- اشاره 130
- تصوّر نسیان نسبت به احکام وضعیه 131
- نسیان جزئیت و شرطیت 131
- حکومت حدیث رفع بر ادله اعتبار جزئیت و شرطیت 132
- معنای امر به طبیعت مأموربه در باب عبادات 134
- معنای رفع جزئیت و شرطیت به وسیله حدیث رفع 135
- پرسش: 137
- شمول حدیث رفع نسبت به نسیان جزء و شرط در عبادت 138
- اشاره 138
- اشکال تمسک به حدیث رفع نسبت به عالم ذاکر 140
- اشکال عدم امکان توجه خطاب به ناسی به عنوان ناسی 142
- امکان توجه خطاب به ناسی از راه خطاب عام 143
- پرسش: 144
- اشاره 145
- ادلۀ نائینی(ره) بر عدم جواز تمسک به حدیث رفع در نسیان جزء و شرط 145
- عدم امکان رفع معدوم 145
- اختصاص حدیث رفع به آثار شرعیه 147
- ارتباط جزئیت و شرطیت به شارع 148
- مقتضای در مقام امتنان بودن حدیث رفع 149
- عدم دخالت حدیث رفع در باب ارکان صلاه 150
- پرسش: 152
- بررسی شمول حدیث رفع نسبت به ترک واجب یا فعل حرام 153
- اشاره 153
- عدم شمول حدیث رفع، به ترک واجب یا فعل حرام نزد محقق عراقی(ره) 154
- استناد روایات و فتاوا به حدیث رفع در مورد ترک واجب یا فعل حرام 155
- عدم دلیل بر فرق بین محرمات و ترک واجبات نسبت به حدیث رفع 157
- تحقیق درباره متعلق حرج در ما نحن فیه 157
- عدم ارتباط ضرر به قاعدۀ لا حرج 158
- پرسش: 159
- اشاره 161
- مراتب واجبات و محرمات نسبت به شمول حدیث رفع 161
- مراعات اهمیت مکره علیه در باب حرج اکراه و اضطرار 163
- لزوم مراعات اهمیت ترک واجبات یا فعل محرمات نسبت به حدیث رفع 163
- دخالت تفاوت مکلفین نسبت به اضطرار به فعل حرام 165
- نقش حدیث رفع نسبت به اجزاء و شرائط و موانع عبادت 166
- نقش حدیث رفع در صورت اکراه بر ترک جزء 167
- عدم ارتباط اکراه بر ترک جزء به حدیث رفع 168
- پرسش: 169
- اشاره 170
- کاربرد حدیث رفع در مورد نسیان و اضطرار و اکراه بر اسباب 170
- فرق بین مسألۀ اکراه و اضطرار و نسیان در باب اسباب 173
- شباهت اکراه بر اسباب به اکراه در باب عبادات 174
- تقسیم مسببات از نظر محقق نائینی(ره) 175
- تصور امکان اکراه بر مسبب و نقش حدیث رفع در آن 176
- عدم کارایی حدیث رفع در مسببات مکشوفه به دست شارع 177
- انکار وجوب غسل جنابت 178
- درس یکصد و هفتاد و نهم 180
- اشاره 180
- استدلال به حدیث«کل شیء مطلق» برای بحث برائت 180
- بررسی احتمالات در روایت«کل شیء مطلق» از نظر مقام ثبوت 181
- احتمالات کلمۀ«مطلق» از نظر مقام ثبوت 182
- احتمالات در کلمۀ«یرد» از«حتی یرد فیه نهی» 184
- احتمالات جاریه در معنای کلمۀ نهی 185
- پرسش: 186
- اشاره 187
- درس یکصد و هشتادم 187
- ورود ادلۀ احتیاط بر حدیث«کل شیء مطلق» 188
- امتناع ثبوتی بعضی از احتمالات حدیث«کل شیء مطلق» 190
- تناقض صدر و ذیل روایت طبق بعضی از احتمالات 191
- توضیح حدیث«کل شیء مطلق» از نظر محقق اصفهانی(ره) 192
- عدم تمامیت مقدمیت عدم الضدین لوجود ضده الاخر 193
- پرسش: 195
- امتناع اباحۀ واقعیه از کلمۀ مطلق در حدیث«کل شیء مطلق» 196
- درس یکصد و هشتاد و یکم 196
- اشاره 196
- توسعه در مصالح و مفاسد مقتضی احکام 197
- امکان اجتماع زمینۀ امر و نهی در شیء واحد 199
- عدم تضاد احکام تکلیفیه باهم 200
- اجتماع وجوب و حرمت در طبیعت واحده 201
- استفادۀ اباحۀ تعبدیه از حدیث«کل شیء مطلق» 202
- پرسش: 203
- درس یکصد و هشتاد و دوم 204
- امتناع ارادۀ اباحۀ ظاهریه از«مطلق» در حدیث«کل شیء مطلق» 204
- اشاره 204
- اشکال معنا کردن«یرد» به معنای صدور نهی 206
- تخلّف حکم از موضوع در صورت قید موضوع بودن«حتی» 207
- انتفاء موضوع مرکب با انتفاء قید آن 208
- عدم لزوم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد نفس موضوعاتش 209
- پرسش: 210
- لزوم احراز عدم ورود نهی برای ترتب اباحه 211
- درس یکصد و هشتاد و سوم 211
- اشاره 211
- عدم امکان احراز وجدانی در حدیث«کل شیء مطلق» 212
- اشکال احراز تعبدی در حدیث«کل شیء مطلق» 213
- عدم احتیاج به حدیث با اجرا شدن استصحاب 214
- لازمۀ استقلال دلیل 216
- عدم ارتباط احکام عقلیه با استصحاب 218
- پرسش: 219
- اشاره 220
- ظهور روایت«کل شیء مطلق» در غایت بودن ورود نهی 220
- درس یکصد و هشتاد و چهارم 220
- برگشت صفت شک به مکلف 221
- لازمۀ صدور«حتی یرد» از لسان امام معصوم 223
- احتمالات وارده در کلمۀ نهی در«حتی یرد فیه نهی» 225
- لازمۀ توسعه در معنای نهی 226
- پرسش: 227
- درس یکصد و هشتاد و پنجم 228
- اشاره 228
- تمسک به حدیث«الناس فی سعه ما لا یعلمون» برای برائت 228
- نسبت بین حدیث سعه با ادلۀ احتیاط از نظر محقق نائینی(ره) 229
- عدم تبدّل شک به علم به واسطه احتیاط 232
- علت تقدّم ادله وجوب احتیاط بر قاعدۀ قبح عقاب بلا بیان 233
- فرق بین حدیث سعه با قاعده قبح عقاب بلا بیان 234
- پرسش: 235
- درس یکصد و هشتاد و ششم 236
- اشاره 236
- بررسی وجوب طریقی احتیاط 236
- بررسی وجوب نفسی احتیاط 237
- معارضه بین ادلۀ وجوب احتیاط با حدیث سعه 238
- حکومت ادلۀ وجوب احتیاط بر حدیث سعه 239
- احتمال تعارض ادله وجوب نفسی احتیاط با حدیث سعه 240
- پرسش: 243
- درس یکصد و هشتاد و هفتم 244
- تقدّم حدیث حجب بر ادلۀ احتیاط 244
- اشاره 244
- تشبیه حدیث حجب به حدیث ما سکت الله 245
- فرق بین حدیث حجب و حدیث رفع 246
- اسناد افعال اختیاریه انسان به خداوند 247
- خصوصیت افعال ارادیه انسان 248
- عدم اسناد افعال قبیحه به خداوند 251
- پرسش: 252
- استدلال به روایت«کل شیء لک حلال» برای برائت 253
- درس یکصد و هشتاد و هشتم 253
- اشاره 253
- فرق بین روایت«کل شیء لک حلال» با روایت«کل شیء طاهر» 254
- تأکیدی بودن عنوان«بعینه» برای«تعرف» 255
- عدم ارتباط«بعینه» به«تعرف» 255
- عدم ارتباط حدیث به شبهات حکمیه 256
- اختصاص«کل شیء فیه حلال و حرام» به شبهات موضوعیه 259
- پرسش: 260
- اشاره 261
- درس یکصد و هشتاد و نهم 261
- عدم شمول روایت«کل شیء فیه حلال و حرام» نسبت به شبهات حکمیه 262
- احتمال شمول روایت«کل شیء فیه حلال و حرام» نسبت به شبهات حکمیه 265
- فرق بین روایت«کل شیء لک حلال» با روایت«کل شیء فیه حلال و حرام» 266
- منشأ شک در شبهات حکمیه 266
- درس یکصد و نودم 269
- اشاره 269
- تمسک به حکم عقل در باب برائت 270
- بررسی قاعدۀ«قبح عقاب بلا بیان» 271
- کلام محقق اصفهانی(ره) در تمسک به قاعدۀ«قبح عقاب بلا بیان» 273
- عدم تطبیق مدعای اصولیین با دلیلشان 275
- پرسش: 276
- اشاره 278
- عدم فرعیت قاعدۀ«قبح عقاب بلا بیان» از مسألۀ قبح ظلم 278
- درس یکصد و نود و یکم 278
- مقصود قائلین به برائت 279
- مقایسۀ بین قاعدۀ«قبح عقاب بلا بیان» با وجوب دفع ضرر محتمل 281
- نسبت بین قاعدۀ«قبح عقاب بلا بیان» با ادلۀ احتیاط 282
- تقدّم ادله احتیاط بر ادله برائت 283
- پرسش: 284
- درس یکصد و نود و دوم 285
- استدلال به آیات آمره به تقوا 285
- منافات نداشتن اجرای برائت با تقوا 286
- ارشادی بودن امر«اتقوا الله» 287
- بررسی حقیقت تقوا 288
- عدم تطبیق دلیل اخباریین با مدعایشان 291
- پرسش: 292
- اشاره 294
- درس یکصد و نود و سوم 294
- استدلال به آیات ناهیه از اتباع غیر علم برای وجوب احتیاط 294
- تشابه بین اخباری و اصولی در اجرای احتیاط و برائت 295
- استدلال به آیات ناهیه از القای در تهلکه برای وجوب احتیاط 297
- عدم وجود تهلکه با وجود مجوّز شرعی 297
- ارشادی بودن نهی در«لا تلقوا بایدیکم الی التهلکه» 298
- معنای واقعی«لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَهِ» با ملاحظه سیاق آیه 300
- پرسش: 301
- اشاره 303
- استدلال به روایات آمره به ارجاع غیر معلوم ها به معصومین 303
- درس یکصد و نود و چهارم 303
- استدلال به روایات آمره به توقف عند الشبهه برای وجوب احتیاط 304
- اختصاص بعضی از روایات به شبهات موضوعیه 306
- استدلال به«الوقوف عند الشبهه خیر من الاقتحام فی الهلکه» 307
- پرسش: 310
- استدلال به روایات آمره به احتیاط و جواب آن 311
- درس یکصد و نود و پنجم 311
- اشاره 311
- بررسی روایت«اخوک دینک فاحتط لدینک» 312
- بررسی روایت عبد الرحمن بن حجاج 314
- پرسش: 319
- درس یکصد و نود و ششم 320
- اشاره 320
- استدلال به روایات تثلیث امور برای وجوب احتیاط 320
- بررسی معنای روایات دالّ بر تثلیث امور 321
- معنای وجوب احتیاط در شبهۀ حکمیۀ تحریمیه 323
- پرسش: 327
- اشاره 328
- درس یکصد و نود و هفتم 328
- جواب از روایات فرضی دال بر وجوب احتیاط و توقف 329
- مقتضای حکم عقل در باب احتیاط و توقف 329
- ارشادی بودن اخبار دال بر لزوم احتیاط و توقف 330
- ابای اخبار احتیاط و توقف از تخصیص و تقیید 331
- حمل کردن روایات احتیاط و توقف بر استحباب 333
- پرسش: 334
- اشاره 335
- تمسک به اصاله الحظر در اشیاء برای وجوب احتیاط 335
- درس یکصد و نود و هشتم 335
- اختلافی بودن اصاله الحظر در اشیاء 336
- تمسک به وجوب دفع ضرر محتمل برای اثبات وجوب احتیاط 337
- مقایسۀ قاعدۀ قبح عقاب بلا بیان با قاعدۀ وجوب دفع ضرر محتمل 340
- پرسش: 342
- اشاره 343
- درس یکصد و نود و نهم 343
- نسبت بین قاعدۀ دفع ضرر محتمل با قبح عقاب بلابیان از نظر اخباریین 343
- ورود قاعده قبح عقاب بلابیان بر قاعده دفع ضرر محتمل 344
- عدم ارتباط صدق کبرای قیاس به صغرای قیاس 345
- عدم دلیل برای اثبات صغرای قیاس اخباری 350
- پرسش: 351
- عدم جریان اصل برائت در اطراف علم اجمالی 352
- اشاره 352
- درس دویستم 352
- علم اجمالی به وجود تکالیف لزومیه در شریعت 353
- لزوم احتیاط در تمام شبهات وجوبیه و تحریمیه 354
- انحلال علم اجمالی و انواع آن 355
- بررسی موارد انحلال علم اجمالی 356
- انحلال حقیقی علم اجمالی کبیر به صغیر 358
- پرسش: 359
- درس دویست و یکم 360
- اشاره 360
- کیفیت انحلال علم اجمالی در قسم سوم 360
- خصوصیت فرض سوم انحلال علم اجمالی 362
- انحلال حکمی علم اجمالی قسم سوم از نظر محقق عراقی(ره) 364
- معنای تنجّز تکلیف 365
- امتناع تکرار در تنجّز تکلیف 366
- پرسش: 368
- درس دویست و دوم 369
- اشاره 369
- بررسی کلام محقق عراقی(ره) با توجه به شرطیت تنجّز علم اجمالی 370
- عدم منتفی شدن اثر علم اجمالی به واسطه قیام حجت معتبره 371
- متعلق علم اجمالی 374
- تقریب بیان محقق اصفهانی(ره) در متعلق علم اجمالی 374
- خصوصیت حجت معتبره در کنار علم اجمالی 376
- پرسش: 377
- اشاره 378
- درس دویست و سوم 378
- دخالت خصوصیت در معلوم بالاجمال 379
- خلط بین تنجّز و حجیت در کلام محقق اصفهانی(ره) 380
- تساوی اماره با علم اجمالی از نظر تنجّز اصل تکلیف 382
- پرسش: 385
- درس دویست و چهارم 386
- اشاره 386
- لزوم احراز اتحاد معلوم بالتفصیل، با معلوم بالاجمال در انحلال حقیقی 388
- ملاک انحلال حقیقی علم اجمالی از نظر امام(ره) 390
- معنای انحلال حقیقی در تقریب امام(ره) 391
- پرسش: 392
- ملاک انحلال حقیقی علم اجمالی 394
- اشاره 394
- درس دویست و پنجم 394
- عدم جریان ملاک امام(ره) برای انحلال حقیقی در تمام فرضها 395
- اختصاص ملاک مذکور در بیان امام(ره) به دو مورد 397
- وجدانی بودن احراز انحلال علم اجمالی 400
- عدم لزوم احتیاط در تمام موارد مشتبه 401
- پرسش: 402
- درس دویست و ششم 403
- اشاره 403
- بررسی جریان برائت در شبهات موضوعیه 403
- تعلق تکلیف به طبیعت بنحو عام استغراقی 404
- اقسام تعلق تکلیف به طبیعت 404
- تعلق تکلیف به طبیعت بنحو عام مجموعی 405
- تعلق حکم به طبیعت بنحو صرف الوجود 407
- تعلق حکم به طبیعت بنحو نفس الطبیعه 409
- پرسش: 410
- درس دویست و هفتم 411
- بررسی شبهه موضوعیه در صورت تعلق تکلیف به نحو عام استغراقی 411
- اشاره 411
- منشأ اشکال جریان برائت در شبهه موضوعیه در عام استغراقی 412
- اختصاص قاعدۀ قبح عقاب بلابیان به صورت عدم تنجّز تکلیف 414
- پرسش: 419
- اشاره 420
- تنبیه اول: برائت در شبهه موضوعیه در عام مجموعی 420
- درس دویست و هشتم 420
- تصور شبهۀ موضوعیه در صورت تعلق تکلیف به صرف الوجود طبیعت 424
- بررسی شبهۀ موضوعیه در صورت تعلق حکم به نفس طبیعت 426
- پرسش: 427
- تنبیه دوم برائت: محبوبیت احتیاط محبوبیت احتیاط علی کل حال 428
- درس دویست و نهم 428
- اشاره 428
- تفصیل محقق نائینی(ره) بین موارد احتیاط از نظر حسن 429
- معنای حجیت شرعیه از نظر محقق نائینی(ره) 430
- عدم حصول علم تعبدی از حجیت اماره 431
- عدم فرق بین قبل از علم تعبدی و بعد از آن از نظر احتیاط 432
- تفصیل بین بنای بر احتیاط و عدم بنای بر احتیاط 433
- پرسش: 434
- عدم جواز عدول به مرتبه لاحقه با وجود مرتبه سابقه از مراتب امتثال 435
- اشاره 435
- درس دویست و دهم 435
- عدم نقصان امتثال علمی اجمالی 437
- حکم عقل در مقام امتثال 438
- اخصیت دلیل محقق نائینی(ره) از مدعا 439
- حسن احتیاط و مسألۀ اختلال نظام 440
- تشابه محل بحث به بحث اجتماع امر و نهی 441
- پرسش: 442
- اشاره 443
- درس دویست و یازدهم 1375/2/3 443
- جریان برائت با فقدان اصل حاکم 443
- تقدم استصحاب بر اصاله البرائه 445
- لزوم فقدان مورد برای اصاله البرائه در صورت تقدم استصحاب 446
- مقتضای اصل در صورت شک در قابلیت داشتن حیوانی برای تزکیه 448
- پرسش: 449
- درس دویست و دوازدهم 1375/2/4 451
- اشاره 451
- استصحاب عدم قابلیت تزکیه حیوان مشکوک التزکیه 451
- توجیه محقق حائری(ره) برای اثبات حالت سابقه برای اصل عدم ازلی 454
- عدم اعتبار اصل مثبت 457
- پرسش: 459
- اشاره 460
- شک در قابلیت تزکیه حیوان 460
- درس دویست و سیزدهم 460
- صور اخذ قید عدمی در موضوع حکم شرعی 461
- اخذ قید عدمی به صورت سالبه بسیط در موضوع دلیل شرعی 462
- اخذ قید عدمی به صورت سالبه محصله در موضوع حکم شرعی 463
- قسم سوم سالبۀ محصّله 464
- اخذ قید عدمی به صورت موجبۀ معدوله در موضوع دلیل شرعی 464
- اخذ قید عدمی در موضوع دلیل شرعی به صورت موجبۀ سالبه المحمول 466
- اخذ قید عدمی در محمول به صورت صفت 466
- اخذ قید عدمی در موضوع مرکب از امر عدمی و وجودی 467
- پرسش: 468
- درس دویست و چهاردهم 1375/2/12 469
- اشاره 469
- خروج صوری که عنوان سلب با نبودن موضوع سازگار است از محل بحث 469
- لزوم اتحاد بین قضیۀ مشکوکه و متیقنه در باب استصحاب 470
- عدم وجود اتحاد بین قضیه متیقنه و مشکوکه در محل بحث 472
- عدم جریان استصحاب با فرض مرکب بودن موضوع در محل بحث 474
- پرسش: 476
- لزوم ارتباط بین دو جزء موضوع مرکب 476
- اشاره 478
- بررسی اخبار من بلغ 478
- درس دویست و پانزدهم 1375/2/15 478
- استفاده استحباب از اخبار من بلغ طبق نظریه محقق خراسانی 480
- دخالت داشتن التماس ثواب یا طلب قول النبی در استحباب 481
- عدم ذکر استحباب در روایات من بلغ 483
- نظر محقق نائینی درباره اخبار من بلغ 484
- نسبت بین اخبار من بلغ و ادلۀ حجیت خبر واحد 485
- حکومت اخبار من بلغ بر ادلۀ حجیت خبر واحد 486
- پرسش: 487
- درس دویست و شانزدهم 1375/2/16 488
- اشاره 488
- عدم دلالت اخبار«من بلغ» بر حجیت مطلق خبر در باب مستحبات 489
- معنای اخبار«من بلغ» طبق نظریه معروف در باب حجیت 490
- اختصاص بحث تخصیص عام به باب متخالفین 491
- عدم نظارت اخبار«من بلغ» به ادلۀ حجیت خبر واحد 493
- عدم دلیل بر تأخّر اخبار«من بلغ» از ادله حجیت خبر واحد 495
- خلاصۀ اقوال در اخبار«من بلغ» 496
- تحفّظ بر مصالح موجود در مستحبات 497
- پرسش: 499
- اشاره 501
- اصاله التخییر 501
- اشاره 502
- درس دویست و هفدهم 502
- وظیفۀ مکلّف در دوران امر بین محذورین 502
- مخالفت قطعیه در فرض واقعۀ واحده یا متعدده در دوران بین محذورین 504
- حکم عقل در صورت دوران بین محذورین 505
- کلام محقق نائینی(ره) در مجرای اصاله التخییر و جواب آن 506
- کلام محقق عراقی(ره) در مجرای اصاله التخییر و جواب آن 508
- پرسش: 509
- اشاره 510
- درس دویست و هیجدهم 510
- جریان برائت عقلیه در دوران بین المحذورین 510
- بیان بودن علم اجمالی 512
- کلام مرحوم آخوند(ره) در عدم جریان قاعدۀ قبح عقاب بلا بیان 514
- کلام مرحوم عراقی(ره) در عدم جریان قاعدۀ قبح عقاب بلا بیان 516
- بیان مرحوم نائینی(ره) در عدم جریان قاعدۀ قبح عقاب بلا بیان 516
- پاسخ استاد در عدم جریان قاعدۀ قبح عقاب بلا بیان 517
- پرسش: 518
- اشاره 519
- درس دویست و نوزدهم 519
- حکم عقل به تخییر در دوران بین المحذورین 519
- ادلۀ برائت نقلی 523
- بیان محقق نائینی(ره) در عدم تمسک به حدیث رفع در قابل وضع و رفع 525
- پاسخ استاد به بیان محقق نائینی(ره) در عدم تمسک به حدیث رفع 526
- پرسش: 527
- اشاره 529
- درس دویست و بیستم 529
- ادلۀ محقق نائینی(ره) بر عدم جریان اصاله الاباحه در دوران بین محذورین 530
- تفاوت اصاله الاباحه و اصاله الحلیه 532
- تناقض در کلام محقق نائینی(ره) در مورد اصاله الاباحه 533
- پاسخ استاد به تناقض کلام محقق نائینی(ره) در اصاله الاباحه 536
- تشابه اصاله الاباحه با جمع بین حکم ظاهری و حکم واقعی 537
- پرسش: 538
- اشاره 539
- جریان استصحاب وجوب و حرمت در دوران بین محذورین 539
- درس دویست و بیست و یکم 539
- بیان محقق نائینی(ره) در تنزیلی بودن استصحاب 540
- ردّ استاد بر محقق نائینی(ره) در تنزیلی بودن استصحاب 541
- عدم لزوم موافقت التزامیه در احکام 542
- نظر استاد در علت عدم جریان اصول در اطراف علم اجمالی 544
- جریان اصاله التخییر عقلی در واقعۀ واحده با وجود مزیت 545
- پرسش: 547
- دوران بین وجوب و حرمت و عدم مزیت مورد دارای اهمیت 548
- اشاره 548
- درس دویست و بیست و دوم 548
- دوران بین محذورین در صورت تعدد واقعه 551
- تخییر بدوی یا استمراری در واقعۀ متعدده 552
- لزوم مخالفت قطعیه در صورت تخییر استمراری 553
- پرسش: 554
- اشاره 555
- تعریف تخییر بدوی و استمراری و فرق میان آنها 555
- درس دویست و بیست و سوم 555
- اساس دوران بین محذورین؛ عدم امکان موافقت قطعیه و مخالفت قطعیه 556
- ترجیح یا عدم ترجیح میان مخالفت قطعیه و موافقت قطعیه 560
- لزوم تخییر بدوی در صورت عدم تحقق مخالفت قطعیه 561
- پرسش: 563
- درس دویست و بیست و چهارم 564
- اشاره 564
- بیان محقق نائینی(ره) در دوران بین محذورین در وقایع متعدده 564
- حکم عقل به مخالفت تکلیف متنجّز 565
- علت انتخاب تخییر استمراری توسط استاد 568
- مقصود از اصاله التخییر در عنوان دوران بین محذورین 570
- وجود یک وجوب یا حرمت تعبدی غیر معین 572
استدلال به روایت«کل شیء فیه حلال و حرام» بر برائت
درس یکصد و هشتاد و نهم
اشاره
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.
استدلال به روایت«کل شیء فیه حلال و حرام» بر برائت
عرض کردیم که روایت دیگری هست که این هم احیانا در باب برائت مورد استدلال واقع شده است، و آن این روایت است که می فرماید: «کل شیء فیه حلال و حرام فهو لک حلال حتی تعرف الحرام منه بعینه فتدعه». در این روایت از دو جهت بحث است:
یک بحث این است که آیا این روایت، شبهات حکمیه را در باب برائت می تواند شامل شود یا نه؟
بحث دوم این است که اگر شبهات حکمیه را شامل نشد و به شبهات موضوعیه