سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 291

لذا در اولی الامرش، دیگر کلمۀ«اطیعوا» تکرار نشده، چون سنخ اطاعت اولی الامر، همان سنخ اطاعت رسول است و اطاعت ائمه به نحو واجب مولوی مطرح است. پس بحثی که در«أَطِیعُوا اللّهَ» از نظر ارشادی بودن مطرح است فقط در همین محدودۀ«أَطِیعُوا اللّهَ»

است.

عدم تطبیق دلیل اخباریین با مدعایشان

جواب سومی که از استدلال به این آیات داده شده این است که فرض کنیم از هردو جواب قبلی گذشتیم و حرفهای شما اخباریین را پذیرفتیم، ولی دو مطلب اینجا هست که اگر اینها را به هم ضمیمه کنیم، بطلان استدلال شما روشن می شود؛

یک مطلب این است که ما با شما اخباریین تنها در یک جا دعوا داریم، آن هم شبهۀ تحریمیۀ حکمیه، (البته شبهۀ بدویه محل بحث است) در مثل شرب توتون، که شرب توتون دو خصوصیت دارد؛ یکی اینکه شبهه اش، شبهۀ تحریمیه است، در مقابل شبهۀ وجوبیه و دیگر اینکه شبهه اش شبهۀ حکمیه است، در مقابل شبهۀ موضوعیۀ تحریمیه و آن این است که یک مایعی در اینجا وجود داشته باشد، لکن شما تردید دارید در اینکه این مایع خمر یا خل است. اخباریین تنها در مورد شبهۀ حکمیۀ تحریمیه قائل به احتیاط هستند، اما در شبهۀ موضوعیه تحریمیه نه!، در شبهات وجوبیه به طور کلی، اعم از حکمیه و موضوعیه، قائل به احتیاط نیستند، پس فقط در یک مورد، (شبهۀ حکمیۀ تحریمیه) قائل به احتیاط هستند و ایجاب احتیاطشان از این مورد، تجاوز نمی کند و در غیر این مورد، قائل به وجوب احتیاط نیستند.

مطلب دوم این است که لحن آیاتی که امر به تقوا می کند، حالا یا مطلق تقوا یا«حق تقاته» لحنش یک جوری است که مثل سایر عموماتی نیست که قابل تخصیص باشد، مثل خود«أَطِیعُوا اللّهَ» مثلا از این بعدش، آیا«أَطِیعُوا اللّهَ» قابل تخصیص است؟ انسان بگوید: اطاعت خدا واجب است الا در فلان مورد و فلان مورد. «أَطِیعُوا اللّهَ» دیگر قابل تخصیص نیست. ظاهر این است که«اتقوا الله» هم یک لحنی دارد که این لحن و سیاق،