سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 296

نیست، اما اصولیین به شبهات تحریمیه که می رسند، عملا مرتکب می شوند، این ارتکاب جای سؤال است که شما با اینکه احتمال حرمت شرب توتون را می دهید، چرا مرتکب می شوید؟ پس عملا فرق اخباریین و اصولیین این است که اصولیین مرتکب می شوند و ارتکاب جای سؤال است، که چرا مرتکب می شوید؟ و آنها مرتکب نمی شوند، مرتکب نشدن، جای سؤال نیست. بالاتر از این نیست که مباح است، حالا کسی مباح را مرتکب نشود از او سؤال نمی شود که چرا مباح را مرتکب نمی شود؟ لذا در مقام عمل بین اخباری و اصولی، این فرق وجود دارد.

جواب این است که بله، عمل همین است که شما می گوئید، ولی اشکال در رساله است؛ اخباری در رساله اش می نویسد که«یجب الاحتیاط فی الشبهات الحکمیه التحریمیه»، اصولی می نویسد: «لا یجب الاحتیاط». این هردو، مورد سؤال است. از اصولی می پرسند: چرا«لا یجب الاحتیاط»؟ باید دلیل اقامه کند، اگر دلیل اقامه نکرد، «لا تقف ما لیس لک به علم» شاملش می شود. از اخباری هم همین سؤال می شود که چرا در رساله نوشتی: «یجب الاحتیاط»؟ این وجوب احتیاط رساله ای، مورد سؤال است.

مسأله تنها مربوط به مقام عمل نیست که شما بگوئید: اخباری مرتکب نمی شود. این طور نیست که مرتکب نشدن، جای بحث نیست و اصولی مرتکب می شود و در آن جای سؤال است، نه! قبل از عمل، مسألۀ فتوا مطرح است. مسألۀ نظر و رساله مطرح است. او در رساله می نویسد که احتیاط در شبهات تحریمیه واجب است و او می گوید: نه، احتیاط در شبهات تحریمیه، واجب نیست. هردو یکسان هستند. هردو جای سؤال دارند. از اصولی بپرسند: چرا نوشتی«لا یجب الاحتیاط»؟ باید حجت داشته باشد. از اخباری هم می پرسند که چرا نوشتی«یجب الاحتیاط»؟ او هم باید حجت داشته باشد.

پس اینکه ما بخواهیم یک امتیازی برای اخباریین در رابطۀ با آیۀ«لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ» درست کنیم، هیچ امتیازی وجود ندارد، بلکه اینها یکسان هستند، اگر قولشان، قول به غیر علم است، هردو یکسان هستند، اگر مستند به حجت شرعیه و عقلیه است، هردو مثل هم هستند. پس اخباری نمی تواند اصولی را متهم کند به اینکه شما فقط