سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 334

و اگر امر استحبابی شد، ما هم مخالف با رجحان احتیاط در شبهات تحریمیه نیستیم.

اصولیین با این که قائل به اباحه هستند، اما از استحباب احتیاط و رجحان احتیاط، در همین شبهات حکمیه تحریمیه هیچ گونه ابا و امتناعی ندارند.

در نتیجه اگر آن قرائنی را که عرض کردیم و از آنها استفاده کردیم، در روایات وجود نداشته باشد، این دو جوابی که امروز عرض کردیم که اولا: استظهار ارشادی بودن این اوامر است با آن مؤیدی که ذکر شد و ثانیا: اگر کسی پافشاری بر مولویت داشته باشد، به این قرینه ای که عرض کردیم باید امر، امر مولوی استحبابی باشد و هیچ کدامش(نه امر ارشادی و نه مولوی استحبابی) نمی تواند برای اخباریین بعد از نظر مدعایشان نفعی داشته باشد. هذا تمام الکلام در استدلال اخباریین به روایات که عمدۀ مستند این ها همین روایات بود از دو نظر: یکی به لحاظ تکثّری که در این روایات وجود داشت که روی هم رفته شش یا هفت طایفه در بین این روایات ملاحظه کردید و دیگر اینکه مذاق اخباریین، تکیۀ به روایات است و عمده اینها در مسائل روی روایات تکیه می کنند و استدلال به روایات دارند و شما ملاحظه فرمودید که این استدلال هم بحمد الله ناتمام بود و نتوانستند از طریق روایات، مسألۀ وجوب احتیاط را ثابت کنند.

حال یک دلیل دیگر برای اینها باقی مانده به نام دلیل عقل که دلیل عقل چند تقریب دارد و از چند طریق می شود تقریر شود که جواب بعضی از طرقش هم یک قدری دقیق و مشکل است که ان شاء الله در فرصت بعدی این دلیل را ملاحظه خواهیم کرد.

پرسش:

1 - اگر روایاتی از باب فرض دال بر وجوب احتیاط و توقف بود جواب آن چیست؟

2 - با توجه به حکم عقل در باب احتیاط، اخبار دال بر لزوم احتیاط و توقف را چگونه توجیه می کنید؟

3 - چرا اخبار احتیاط و توقف، آبی از تخصیص و تقیید است؟

4 - روایات احتیاط و توقف را در چه صورتی باید حمل بر استحباب کرد؟