سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 350

عقوبت کند، باز مانعی نداشت، مسألۀ احتمال عقوبت مطرح بود، اما بعد از آنکه می بینیم هیچ یک از موارد احتمال العقوبه در ما نحن فیه تحقق ندارد و هنوز به کبری نرسیده و صدق کبری هم متوقف بر ضمیمۀ صغری نیست، در همین عالم صغری، ما الان معطل هستیم.

عدم دلیل برای اثبات صغرای قیاس اخباری

به عبارت روشن تر: اخباری در همان ایستگاه صغری، متوقف است، اما اصولی پاسخ گوست. به اخباری می گوئیم: شما می گوئید: در شرب توتون مشکوک الحرمه احتمال عقوبت هست. چرا احتمال عقوبت هست؟ منشأ احتمال عقوبت چیست؟ ملاک احتمال عقوبت چیست؟ احتمال عقوبت ملاک لازم دارد، مثل خود عقوبت است که نیاز به ملاک و منشأ دارد. احتمال عقوبت هم نیاز به ملاک و منشأ دارد. هنوز به کبری نرسیده، هنوز مسألۀ تشکیل قیاس و تطبیق کبری بر صغری، پیش نیامده، اصولی در همان مرحلۀ صغری پاسخ گوست و اخباری نمی تواند جواب بدهد. او می گوید: من وسائل را گشتم و دیدم که بیانی در رابطۀ با شرب توتون وجود ندارد، جواب مثبت است. اما از اخباری سؤال می کنیم: شما که می گوئید: فی شرب التتن احتمال العقوبه در همین عالم صغری، (به کبری هم کاری نداریم) چه قاعدۀ دفع ضرر محتمل باشد و چه نباشد، نفس همین صغری«ان فی شرب التتن احتمال العقوبه» چرا؟ به چه دلیل در شرب توتون، احتمال عقوبت وجود دارد؟ احتمال عقوبت نیاز به ملاک دارد.

اگر اینطوری جواب بدهد که احتمال عقوبت، ملازم با احتمال حرمت است. اینجا اول الکلام است. اینکه نزاع بین اخباری و اصولی است که ما بگوئیم: احتمال عقوبت ملازم با احتمال حرمت است. هذا اول الکلام. اصولی می گوید: احتمال حرمت، هیچ گونه ملازمه ای با احتمال عقوبت ندارد، لذا او باید برای اصل وجود احتمال عقوبت در مورد شبهۀ حکمیۀ تحریمیه دلیل اقامه کند، بیان منشأ و بیان ملاک داشته باشد و در مقام سؤال از ملاک و منشأ برای اینکه اثبات کند در مورد شرب توتون مشکوک الحرمه