سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 351

احتمال العقوبه، وجود دارد، راهی برای اثبات صغری ولو اینکه فرض کنیم کبرائی هم وجود نداشته باشد، ندارد. نفس همین معنی که بگوید: «ان فی شرب التتن بما انه مشکوک الحرمه، احتمال العقوبه»، این نیاز به دلیل دارد و هیچ دلیلی جز اینکه بگوید: بین احتمال حرمت و احتمال عقوبت، ملازمه وجود دارد، ندارد، در حالی که این، عین مدعی است.

اصولی این ملازمه را منکر است و اخباری مدعی است و باید بر این ملازمه اقامۀ دلیل بکند که هر کجا احتمال حکم بود، پشت سر او احتمال عقوبت هم وجود دارد.

در نتیجه؛ وقتی که ما تعارض را از کبریین به قیاسین کشاندیم، ملاحظه کردید که در مقام تشکیل قیاس، اصولی بدون مؤنه و بدون ادعا می تواند مدعای خودش را ثابت کند و پاسخگوی سؤال باشد، اما اخباری در همین مسألۀ صغری، لنگ است و نمی تواند دلیلی بر اثبات صغری داشته باشد و الا بین الکبریین هیچ گونه معارضه ای وجود ندارد.

پرسش:

1 - نسبت بین قاعدۀ دفع ضرر محتمل با قبح عقاب بلابیان از نظر اخباریین چیست؟

2 - چرا قاعده قبح عقاب بلابیان از نظر اصولیین بر قاعده دفع ضرر محتمل ورود دارد؟

3 - آیا قواعد عقلی باهم تعارض دارند؟ توضیح دهید.

4 - نتیجه بررسی قیاس اخباری و اصولی را در محل بحث توضیح دهید.