سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 11 صفحه 354

در شرب توتون جاری کنیم؟ این طرف علم اجمالی است و علم اجمالی هم منجز تکلیف است علی تقدیر و بالاضافه الی کل طرف من اطراف العلم الاجمالی، پس در حقیقت شبهۀ حکمیۀ تحریمیه بما انه من اطراف علم اجمالی است، نمی شود در آن اصل برائت جاری شود و اگر این طرفیت علم اجمالی نبود، اصاله البرائه مانعی نداشت، لکن ما موردی نداریم که خارج از دائره علم اجمالی باشد و این مسأله منجزیت علم اجمالی هم مثل اصل منجزیت علم تفصیلی، یک مسألۀ عقلی است و حاکم به این معنا عقل است.

اینها این دلیل را به این تقریب به عنوان وجه سوم از دلیل عقل مطرح می کنند.

این بیان اینها به چه صورت قابل جواب است؟ چون اینها در مدعا و تقریب دلیل، معلوم بالاجمال را مطلق تکالیف لزومیه قرار دادند که هم شامل تکالیف وجوبیه می شود و هم شامل تکالیف تحریمیه می شود.

لزوم احتیاط در تمام شبهات وجوبیه و تحریمیه

ابتداء یک جواب نقضی از این استدلال داده می شود و آن این است که اگر معلوم بالاجمال شما مطلق تکالیف لزومیه، اعم از وجوبیه و تحریمیه است، پس شما باید در تمام شبهات حکمیۀ وجوبیه هم به مقتضای همین علم اجمالی کبیر، قائل به احتیاط و لزوم رعایت علم اجمالی بشوید، در حالی که شما اخباریین تنها دائرۀ احتیاط را در شبهات تحریمیه مطرح می کنید و الا در شبهات وجوبیه، موافق با اصولیین هستید. کانّ به اینها گفته می شود: همان جوابی که شما در مورد شبهات وجوبیه ذکر می کنید، ما همان جواب را در مورد شبهات تحریمیه ذکر می کنیم. چرا شما آنجا قائل به جریان برائت هستید و از چه طریقی اصاله البرائه را جاری می دانید، ما هم از همان طریق، اصاله البرائه را در شبهات تحریمیه جاری می دانیم.

کما اینکه اگر اینها این دلیل را در رابطۀ با خصوص تکالیف تحریمیه مطرح کنند، حال ما کاری به تکالیف وجوبیه نداریم، بحث ما با شما در تکالیف تحریمیه است و این دلیل را روی همین محرمات پیدا می کنیم، می گوییم: اگر شما به همین صورت، دلیل را